Polska 18 marca – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, kk 18-03-2024, 08:15
Artykuł
facebook.com

Tego dnia Zygmunt III Waza podjął decyzję o przeniesieniu rezydencji królewskiej do Warszawy; podpisano traktat pokojowy pomiędzy Polską a Rosją sowiecką; powstało Towarzystwo Przyjaciół Warszawy; premiera serialu „Wakacje z duchami”; arcybiskup Józef Michalik wybrany został na przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski. Urodzili się m. in. Władysław Gargul, Edward Żentara, Piotr Łuszcz. Zmarli natomiast: Izabella z Czartoryskich Działyńska. Tadeusz Korzon, Helena Mniszkówna, Sławomir Lindner, Tamara Łempicka, Eugeniusz Szyfner oraz Emil Karewicz.

1241 - Pod Chmielnikiem Tatarzy pokonali oddziały polskie, dowodzone przez wojewodę krakowskiego Włodzimierza.

1401 – W Radomiu podpisano akt unii wileńsko-radomskiej, która ustanowiła trwałą władzę zwierzchnią króla Władysław Jagiełły nad Wielkim Księstwem Litewskim zarządzanym przez księcia Witolda.

1596 - Po pożarze na Wawelu Zygmunt III Waza podjął decyzję o przeniesieniu rezydencji królewskiej do Warszawy; decyzja ta realizowana była etapami, w Zamku Królewskim w Warszawie król zamieszkał na stałe dopiero w 1611 r.

1713 - W Liptowskim Mikulaszu powieszony został Juraj Janosik, tatrzański zbójnik, harnaś; bohater ludowych podań i pieśni.

1783 - W Winnicy Antoni Protazy Potocki założył akcyjną Kompanię Handlową Polską, której zadaniem miało być kontrolowanie wymiany handlowej Rzeczypospolitej przez porty Morza Czarnego.

1863 - Powstanie Styczniowe: Pod Grochowiskami doszło do zwycięskiej dla Polaków bitwy z wojskami rosyjskimi; obie strony poniosły w walce duże straty; po zakończeniu bitwy gen. Marian Langiewicz podzielił swój korpus i na czele niewielkiego oddziału udał się do Galicji, gdzie spodziewał się uzyskać pomoc dla powstańców.

1871 - Mieszkańcy Paryża i oddziały Gwardii Narodowej wystąpili przeciwko oddziałom rządowym - proklamowano powstanie Komuny Paryskiej; naczelnym wodzem wojsk Komuny Paryskiej mianowany został gen. Jarosław Dąbrowski.

1883 - W Bochni urodził się Władysław Gargul, fotograf, wynalazca, przedsiębiorca, jeden z pierwszych fotografów Tatr, pionier produkcji fotograficznych kart pocztowych; konstruktor m.in. przyrządu do szybkiego wykonywania reprodukcji kart pocztowych.

1899 - W Mentona we Francji zmarła Izabella z Czartoryskich Działyńska, kolekcjonerka dzieł sztuki, twórczyni muzeum na zamku w Gołuchowie i - finansującej jego funkcjonowanie - ordynacji gołuchowskiej.

1918 - W Warszawie zmarł prof. Tadeusz Korzon, przedstawiciel warszawskiej szkoły historycznej.

1921 - W Rydze podpisano traktat pokojowy pomiędzy Polską a Rosją sowiecką, który kończył wojnę polsko-bolszewicką i wyznaczał granice państwa polskiego na wschodzie.

1923 - W Radomiu otwarto Muzeum im. Jacka Malczewskiego.

1932 - Premiera filmu „Legion ulicy” w reżyserii Aleksandra Forda.

1942 - Na spotkaniu z gen. Władysławem Andersem Stalin zgodził się na ewakuację ze Związku Sowieckiego do Iranu tych żołnierzy polskich, dla których w ZSRR nie wystarczało żywności.

1942 - W odwecie za zabicie niemieckiego żandarma Niemcy dokonali egzekucji 16 Polaków i 16 Żydów, mieszkańców Kazanowa i okolic w powiecie zwoleńskim.

1943 - W wyniku niemieckiej pacyfikacji zginęło około 200 mieszkańców Różańca (powiat biłgorajski).

1943 - W Warszawie w czasie strzelaniny z gestapo śmiertelnie ranna została Hanka Sawicka, właściwie Hanna Szapiro, działaczka komunistyczna, członek PPR, redaktorka pisma „Walka Młodych”; zmarła następnego dnia w więzieniu na Pawiaku.

1943 - W Sabniach na Podlasiu zmarła Helena Mniszkówna, pisarka, autorka powieści „Trędowata”, „Ordynat Michorowski”.

1943 - W konspiracyjnym „Biuletynie Informacyjnym” ukazał się komunikat Kierownictwa Walki Cywilnej grożący najostrzejszymi konsekwencjami osobom, które szantażują Żydów, przebywających poza gettami, oraz „żerują na rodzinach więźniów politycznych i wyłudzają świadczenia za rzekome starania uwolnienia aresztowanego”.

1945 - Oddziały 1 Armii Wojska Polskiego po 10 dniach walk zdobyły Kołobrzeg.

1954 - Józef Cyrankiewicz po raz drugi objął stanowisko premiera rządu - sprawował je do 1970 roku.

1956 - W Sianowie koło Koszalina urodził się Edward Żentara, aktor teatralny i filmowy, znany m.in. z filmów „Siekierezada”, „Karate po polsku” i roli o. Maksymiliana Kolbe w filmie Krzysztofa Zanussiego „Życie za życie”.

1956 - Górnik Zabrze w swym debiucie w ekstraklasie wygrał z Ruchem Chorzów 3:1.

1963 - Powstało Towarzystwo Przyjaciół Warszawy. Założył je prof. Stanisław Lorentz razem ze Stanisławem Herbstem, Antonim Słonimskim, Elżbietą Barszczewską, Kazimierzem Rudzkim i Julianem Kulskim.

1965 - Jacek Kuroń i Karol Modzelewski rozdali na Uniwersytecie Warszawskim kilkanaście egzemplarzy „Listu otwartego do członków PZPR”, w którym krytykowali władze komunistyczne w Polsce, zarzucając im stworzenie systemu partyjnej biurokracji, niezgodnego z zasadami marksizmu. W konsekwencji zostali aresztowani i oskarżeni o „sporządzanie i rozpowszechnianie opracowań szkodliwych dla interesów państwa”; w lipcu Sąd Wojewódzki dla m. st. Warszawy skazał Kuronia na trzy lata więzienia, a Modzelewskiego - na 3,5 roku.

1971 - Premiera serialu telewizyjnego „Wakacje z duchami” w reżyserii Stanisława Jędryki.

1978 - W Jeleniej Górze urodził się Piotr Łuszcz, „Magik”, raper, członek grupy „Kaliber 44”, współzałożyciel „Paktofoniki”; producent muzyczny.

1982 - W Warszawie zmarł Sławomir Lindner, aktor, reżyser, znany z roli ojca Alfonsa van Wordena w „Rękopisie znalezionym w Saragossie” Wojciecha Jerzego Hasa; żołnierz kampanii wrześniowej 1939 r., obrońca Helu.

1980 - W Cuernavaca w Meksyku zmarła Tamara Łempicka, malarka polskiego pochodzenia, czołowa przedstawicielka stylu art deco.

1984 - Na wiadomość o czekającej go operacji wszczepienia rozrusznika serca Janusz Pałubicki przerwał trwającą blisko 100 dni głodówkę (był przymusowo dokarmiany).

1996 - Odbyło się pierwsze losowanie Multi Lotka i jednocześnie pierwsza transmisja losowań gier Totalizatora Sportowego na antenie Polsatu.

2001 – Wystartowała TV Puls.

2004 - Metropolita przemyski arcybiskup Józef Michalik wybrany został na przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski.

2017 – W Mielcu zmarł Eugeniusz Szyfner, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Od marca 1942 r., gdy Niemcy w ramach Akcji Reinhardt zlikwidowali gminę żydowską w Mielcu, do sierpnia 1944 r. przechował w ukryciu dziewięciu Żydów, w tym pięcioosobową rodzinę Hellerów.

2020 – W Warszawie, w wieku 97 lat, zmarł Emil Karewicz, aktor teatralny i filmowy, Brunner ze „Stawki większej niż życie”, Jagiełło z „Krzyżaków”, porucznik „Mądry z „Kanału”, występował na scenach kilku teatrów: m.in. Wybrzeże, im. Stefana Jaracza w Łodzi. W 1939 r. walczył w obronie Wilna przed wojskami sowieckimi, a w latach 1944-45 r. żołnierz 2 Armii Wojska Polskiego.



Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy