Polska 17 czerwca – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, kk 17-06-2024, 08:30
Artykuł
PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia w Grodnie rozpoczął obrady Sejm Rzeczypospolitej, który zatwierdził II rozbiór; w Tczewie utworzono Szkołę Morską; oddano do użytku Zbiornik Otmuchów i elektrownię wodną; Wojsko Polskie zajęło polską część Cieszyna, Sejm PRL przyjął ustawę o prawie łowieckim; w Warszawie otwarto pierwszą restaurację sieci McDonald’s; Jan Paweł II zakończył ósmą pielgrzymkę do Polski. Urodzili się m. in. Igor Strawiński, Bolesław Płotnicki, Mirosław Ferić, Ignacy Gogolewski, Krzysztof Zanussi, Jakub Karpiński, Adam Kreczmar, Michał Żebrowski. Zmarli natomiast: Bolesław I Chrobry, Mikołaj Zebrzydowski, Jan III Sobieski, Izabela Czartoryska, Antoni Szyling, Miron Białoszewski, Jacek Kuroń, Elżbieta Czyżewska oraz Zbigniew Nowek.

1025 - Zmarł król Bolesław I Chrobry, władca Polski od 992 r.

1341 - Biskup warmiński Herman z Pragi utworzył warmińską kapitułę kolegiacką z siedzibą w Pierzchałach koło Braniewa.

1501 - W Toruniu zmarł król Jan I Olbracht, panujący od 1492 r.

1620 - W Krakowie zmarł Mikołaj Zebrzydowski, marszałek wielki koronny, wojewoda krakowski, przywódca rokoszu sandomierskiego (1606-1609) przeciwko królowi Zygmuntowi III Wazie; założyciel Kalwarii Zebrzydowskiej.

1696 - W Wilanowie zmarł król Jan III Sobieski, panujący od 1674 r.; wybitny dowódca, słynny pogromca Tatarów i Turków, mąż pięknej Marysieńki, pisarz, bibliofil, erudyta i mecenas.

1793 - W Grodnie rozpoczął obrady, zwołany na żądanie Rosji, ostatni Sejm Rzeczypospolitej szlacheckiej; pracując pod terrorem rosyjskich wojsk zatwierdził II rozbiór oraz ustalił nową organizację państwa, która niemal całkowicie unieważniała ustawodawstwo Sejmu Wielkiego.

1794 – Insurekcja Kościuszkowska: Rada Najwyższa Narodowa powołała Sąd Najwyższy Kryminalny, którego zadaniem było osądzenie członków Targowicy i innych współpracowników Rosjan.

1834 - W Paryżu ukończono druk pierwszego wydania „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza.

1835 - W Wysocku niedaleko Jarosławia zmarła księżna Izabela Czartoryska, pisarka, animatorka życia kulturalnego, mecenaska sztuki, kolekcjonerka; założycielka rezydencji w Puławach, na terenie której utworzyła pierwsze polskie muzeum gromadzące pamiątki narodowe; aktywna uczestniczka życia politycznego w okresie Sejmu Wielkiego, związana ze Stronnictwem Patriotycznym.

1882 - W Oranienbaumie w Rosji urodził się Igor Strawiński, kompozytor o polskich korzeniach (jego przodkiem był Stanisław Strawiński, oficer konfederacji barskiej), Strawiński był jednym z głównych przedstawicieli modernizmu muzycznego; twórcą m.in. słynnego baletu „Święto Wiosny”, który przez znawców uważany jest za dzieło rozpoczynające erę muzyki współczesnej.

1908 - We Lwowie z inicjatywy Józefa Piłsudskiego powołany został Związek Walki Czynnej, tajna organizacja, której celem było przyszłe powstanie zbrojne w zaborze rosyjskim; na czele ZWC stanął Kazimierz Sosnkowski.

1913 - W Kijowie urodził się Bolesław Płotnicki, aktor.

1915 - W Travniku na terenie Bośni i Hercegowiny urodził się Mirosław Ferić, as myśliwski, porucznik WP, uczestnik kampanii 1939 r. i Bitwy o Anglię, pilot Dywizjonu 303.

1915 - W Brzezinach urodził się Grzegorz Korczyński, działacz komunistyczny, uczestnik wojny domowej w Hiszpanii; od 1942 r. w GL, następnie AL; w latach 1965-1971 wiceminister obrony narodowej; w 1970 r. dowodził oddziałami pacyfikującymi robotnicze protesty na Wybrzeżu.

1920 - W Tczewie utworzono Szkołę Morską.

1921 - Powstała Biblioteka Polska PAN w Rzymie po przekazaniu przez Józefa Michałowskiego prywatnego księgozbioru Ośrodkowi Polskich Studiów Akademii Umiejętności.

1925 - W Genewie podpisany został protokół o zakazie używania w czasie wojny gazów trujących i broni bakteriologicznej; wśród sygnatariuszy dokumentu był rząd polski.

1928 – Otwarto Muzeum Stefana Żeromskiego w Nałęczowie.

1931 - W Ciechanowie urodził się Ignacy Gogolewski, aktor, przez wiele lat związany z Teatrem Polskim w Warszawie, następnie Teatrem Narodowym; niezapomniany Antek Boryna w ekranizacji „Chłopów”, wystąpił również w filmach „Żołnierz Królowej Madagaskaru”, „Szyfry”, „Jowita”, „Hrabina Cosel”, „Samotność we dwoje”, „Bolesław Śmiały”, „Spotkanie na Atlantyku”, „Zamach stanu”, a także w serialu „Stawka większa niż życie”; w latach 2005-2006 prezes ZASP-u.

1933 - Oddano do użytku Zbiornik Otmuchów wraz z elektrownią wodną.

1934 - Ukazał się dekret prezydenta RP Ignacego Mościckiego o utworzeniu obozu izolacyjnego w Berezie Kartuskiej.

1939 - W Warszawie urodził się Krzysztof Zanussi, reżyser, scenarzysta, autor filmów „Struktura kryształu”, „Życie rodzinne”, „Iluminacja”, „Bilans kwartalny”, „Barwy ochronne”, „Spirala”, „Kontrakt”, „Constans”, „Z dalekiego kraju”, „Życie za życie. Maksymilian Kolbe”, „Rok spokojnego słońca” - uhonorowany Złotym Lwem w Wenecji, „Dotkniecie ręki”, „Cwał”, „Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową”, „Persona non grata” i „Obce ciało”; wieloletni szef Studia Filmowego TOR.

1939 - W Tokio urodziła się Ludmiła Jakubczak, piosenkarka, tancerka.

1940 - W Warszawie urodził się Jakub Karpiński, socjolog, historyk, politolog, działacz opozycji antykomunistycznej.

1942 - Niemcy zlikwidowali po walce należącą do Narodowych Sił Zbrojnych drukarnię „Szaniec” przy ul. Przemysłowej w Warszawie.

1944 - W Warszawie urodził się Adam Kreczmar, poeta, satyryk.

1945 - W Moskwie rozpoczęły się rozmowy na temat utworzenia w Polsce Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej.

1945 - Wojsko Polskie zajęło polską część Cieszyna.

1949 – W Gliwicach odsłonięto pomnik Fryderyka Chopina.

1959 - Sejm PRL przyjął ustawę o prawie łowieckim.

1963 - Zmarł Richard Baer, nazistowski zbrodniarz, komendant KL Auschwitz-Birkenau (1944-1945); po ewakuacji obozu w styczniu 1945 r. otrzymał nominację na komendanta KL Mittelbau-Dora; miał być sądzony w 1963 r. w RFN w procesie 24 zbrodniarzy SS, jednak ze względu na zły stan zdrowia jego sprawę wyłączono z procesu.

1966 – Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie podjęło uchwałę zatwierdzającą ogólny plan zagospodarowania przestrzennego Fromborka. Większość założeń tego planu oparto z myślą o udziale w odbudowie i rozbudowie Fromborka przez harcerzy, którzy mieli wziąć udział w „Operacji 1001–Frombork”.

1971 - W Montrealu zmarł Antoni Szyling, generał WP; w czasie kampanii 1939 r. dowódca Armii „Kraków”, mającej bronić Górnego Śląska i południowego skrzydła polskiego frontu; po walkach odwrotowych wyprowadził większość sił armii na wschód od Wisły; dowodził w bitwie pod Tomaszowem Lubelskim.

1972 - W Warszawie urodził się Michał Żebrowski, aktor, znany m.in. z roli Jana Skrzetuskiego w ekranizacji „Ogniem i mieczem” oraz Tadeusza Soplicy w „Panu Tadeuszu”, wystąpił również w filmach „Poznań 56”, „Wiedźmin”, „Stara baśń. Kiedy słońce było bogiem”, „Pręgi”, „Rok 1612”, „Janosik. Prawdziwa historia”, „Sęp” i „Tajemnica Westerplatte”, a także w serialu „Sława i chwała”; dyrektor naczelny Teatru 6. piętro w Warszawie.

1975 - Wizytę w Polsce rozpoczął prezydent Francji Valery Giscard d`Estaing.

1983 - W Warszawie zmarł Miron Białoszewski, poeta, prozaik, twórca teatralny, autor „Pamiętnika z powstania warszawskiego”.

1985 - SB aresztowała w Warszawie Tadeusza Jedynaka, członka Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność” z regionu Śląsko-Dąbrowskiego.

1991 - W Bonn premier Jan Krzysztof Bielecki i kanclerz Helmut Kohl podpisali polsko-niemiecki traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy.

1992 - W Warszawie otwarto pierwszą w kraju restaurację sieci McDonald’s.

1999 - Papież Jan Paweł II zakończył ósmą pielgrzymkę do Polski (5-17 czerwca 1999).

2000 - W Charkowie z udziałem premiera Polski Jerzego Buzka i premiera Ukrainy Wiktora Juszczenki uroczyście otwarto Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu; w Charkowie-Piatichatkach spoczęły szczątki 4302 polskich ofiar NKWD, z których zdecydowaną większość stanowili więźniowie obozu w Starobielsku, w tym ośmiu generałów; w dołach śmierci, wraz z polskimi oficerami, leży także około 2,8 tys. ofiar stalinowskiego terroru z lat 1937-1938.

2001 - Zakończyła się pierwsza polska edycja telewizyjnego reality show Big Brother. Wygrał ją Janusz Dzięcioł.

2004 - W Warszawie zmarł Jacek Kuroń, wieloletni więzień polityczny PRL, współtwórca Komitetu Obrony Robotników, czołowy doradca kierownictwa NSZZ „Solidarność”, czestnik obrad Okrągłego Stołu, parlamentarzysta, minister pracy i polityki socjalnej, historyk, publicysta, wychowawca, społecznik.

2010 - W Nowym Jorku zmarła Elżbieta Czyżewska, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach „Mąż swojej żony”, „Zduszki”, „Gdzie jest generał” „Godzina pąsowej róży”, „Milczenie”, „Żona dla Australijczyka”, „Giuseppe w Warszawie”, „Rysopis”, „Niekochana”, „Małżeństwo z rozsądku” i „Wszystko na sprzedaż”.

2019 - W Prądkach koło Bydgoszczy zmarł Zbigniew Nowek, działacz opozycji antykomunistycznej, szef Urzędu Ochrony Państwa (1998-2001) i Agencji Wywiadu (2005-2008).

Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy