Polska 16 marca – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, kk 16-03-2024, 10:30
Artykuł
facebook.com

Tego dnia w Krakowie odbyła się premiera „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego; przeprowadzono pierwszą transmisję mszy świętej z katedry wawelskiej; wydłużono czas pracy z 46 do 48 godzin tygodniowo; Telewizja Polska nadała pierwszy program w kolorze; w Gdańsku skazał na karę dożywotniego pozbawienia wolności Stefana Wilmonta. Urodzili się m. in. Efraim Schroeger, Jan Antoni Grabowski, Marian Zyndram-Kościałkowski, Józef Lange, Aleksander Ścibor-Rylski, Krzysztof Kąkolewski, Izabela Dylewska, Piotr Kupicha. Zmarli natomiast: Krzysztof Andrzej Jan Szembek, Janusz Jędrzejewicz, Jerzy Szaniawski, Janusz Wilhelmi oraz Zygmunt Broniarek.

1330 - Król Czech Jan Luksemburski odsprzedał zakonowi krzyżackiemu ziemię dobrzyńską, którą z pomocą krzyżacką zdobył na Polsce rok wcześniej.

1464 – Biskup Warmii Paweł Legendorf wystąpił z zakonu krzyżackiego i przeszedł na stronę Związku Pruskiego, a tym samym uznał zwierzchnictwo Polski.

1569 – Król Zygmunt II August wydał dekret inkorporujący Prusy Królewskie do Korony.

1717 - W żydowskiej dzielnicy Poznania wybuchł pożar, który objął niemal całe miasto.

1727 - W Toruniu urodził się Efraim Schroeger, architekt, autor m.in. Pałacu Szustra i mostu łyżwowego w Warszawie oraz pałacu prymasowskiego w Skierniewicach.

1738 - W Kownie urodził się Józef Kazimierz Kossakowski, pisarz, publicysta, biskup inflancki; jeden z przywódców konfederacji targowickiej; powieszony w Warszawie w czasie Powstania Kościuszkowskiego jako zdrajca.

1740 – W Lidzbarku zmarł biskup warmiński ((1724–40) Krzysztof Andrzej Jan Szembek. Zwłoki jego pogrzebano we Fromborku w kaplicy Zbawiciela, którą za życia wystawił przy katedrze.

1882 - W Rawie Mazowieckiej urodził się Jan Antoni Grabowski, pedagog, pisarz, autor książek dla dzieci i młodzieży, m.in. „Puc, Bursztyn i goście”, „Jaśko z Mirachowa”.

1892 - W majątku Ponedel na Kowieńszczyźnie urodził się Marian Zyndram-Kościałkowski, żołnierz Legionów Polskich, współtwórca POW, działacz BBWR, premier RP w latach 1934-1935.

1897 - W Warszawie urodził się Józef Lange, kolarz torowy, członek drużyny kolarskiej, która na Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu w 1924 roku zdobyła srebrny medal.

1901 - W Teatrze Miejskim w Krakowie odbyła się premiera „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego.

1901 - Prezydent Krakowa Józef Friedlein dokonał uroczystego otwarcia pierwszej linii tramwaju elektrycznego.

1903 - Urodził się Mieczysław Cybulski, aktor teatralny i filmowy, znany m.in. z ról w filmach „Młody las”, „Bohaterowie Sybiru”, „Wierna rzeka”, „Wrzos”, „Serce matki”.

1921 - Premiera niemego filmu „Cud nad Wisłą” w reżyserii Ryszarda Bolesławskiego.

1928 - W Grudziądzu urodził się Aleksander Ścibor-Rylski, pisarz, scenarzysta i reżyser filmowy; członek Szarych Szeregów, żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego; autor m.in. powieści „Pierścionek z końskiego włosia”, filmów „Jutro Meksyk”, „Morderca zostawia ślad”, scenarzysta m.in. „Człowieka z żelaza”, „Agenta nr 1”, „Popiołów” oraz serialu „Lalka”.

1928 - Premiera filmu „Huragan: w reżyserii Józefa Lejtesa.

1930 - Radio Kraków po raz pierwszy przeprowadziło transmisję mszy świętej z katedry wawelskiej.

1930 - W kościołach katolickich na terenie kraju odbyły się modlitwy za prześladowanych w ZSRR.

1930 - W Warszawie urodził się Krzysztof Kąkolewski, publicysta, pisarz, autor scenariuszy filmowych, autor powieści „Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię”, zbiorów reportaży „Co u pana słychać?”, „17 historii, które napisała wojna”.

1932 - Strajk powszechny 300 tys. robotników zorganizowany przez Komisję Centralną Związków Zawodowych.

1933 - Wydłużono czas pracy z 46 do 48 godzin tygodniowo.

1942 - Początek Akcji „Reinhard”, czyli zaplanowanej przez nazistów zagłady Żydów na terenie Generalnego Gubernatorstwa; w nocy z 16 na 17 marca 1942 r. Niemcy rozpoczęli likwidację lubelskiego getta, wysyłając pierwsze transporty Żydów do obozu zagłady w Bełżcu.

1942 - Komenda ZHP wydała rozkaz określający zasady współpracy Szarych Szeregów z Armią Krajową.

1942 - Na poligonie w Peenemünde odbył się pierwszy (nieudany) start rakiety V-2.

1944 - 1 Korpus Polskich Sił Zbrojnych został przekształcony w 1 Armię Polską w ZSRR; dowództwo nad nią objął gen. Zygmunt Berling.

1944 - W nocy z 15 na 16 marca, w odwecie za masakrę Polaków w pobliskim Tucznem, oddział AK przybyłe ze Lwowa dokonał we wsi Chlebowice Świrskie mordu na 54 Ukraińcach i omyłkowo na 6 Polakach.

1951 - W Londynie zmarł Janusz Jędrzejewicz, żołnierz Legionów Polskich i POW, pułkownik WP, działacz BBWR, poseł na Sejm (1928-1935), senator (1935-1938); minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego (1931-1934); premier RP w latach 1933-1934.

1956 - W Warszawie odbył się pogrzeb I sekretarza KC PZPR Bolesława Bieruta.

1959 – W Słupsku zlikwidowano komunikację tramwajową.

1968 - W Nowym Dworze Mazowieckim urodziła się Izabela Dylewska, kajakarka, dwukrotna mistrzyni Europy, pięciokrotna wicemistrzyni świata, dwukrotna brązowa medalistka igrzysk olimpijskich.

1970 - W Warszawie zmarł Jerzy Szaniawski, dramaturg, prozaik, felietonista, autor sztuk teatralnych „Dwa teatry”, „Żeglarz”, „Adwokat i róże” oraz zbioru opowiadań „Profesor Tutka”.

1971 - Telewizja Polska nadała pierwszy program w kolorze w technologii SECAM.

1974 - W Pruszkowie urodził się Tomasz Piątek, pisarz, felietonista, autor m.in. powieści „Heroina”.

1978 - W katastrofie samolotu bułgarskich linii lotniczych, lecącego z Sofii do Warszawy, zginęły 73 osoby; wśród ofiar było 37 Polaków, m.in. Janusz Wilhelmi, wieloletni redaktor naczelny tygodnika „Kultura”.

1979 – W Tychach urodził się Piotr Kupicha, wokalista, gitarzysta, kompozytor, autor tekstów i lider zespołu popowego Feel.

1981 - Premiera filmu „W biały dzień” w reżyserii Edwarda Żebrowskiego.

1983 - Po porażce 2:3 w rewanżowym meczu ćwierćfinałowym z Liverpool F.C., Widzew Łódź awansował do półfinału PEMK. W pierwszym meczu w Łodzi wygrał 2:0.

1985 – Otwarto Muzeum Walk o Wał Pomorski w Mirosławcu.

1999 - Premiera pierwszego odcinka serialu telewizyjnego „Świat według Kiepskich” w reżyserii Okiła Khamidowa.

2002 - W Afganistanie rozpoczęła się misja Polskiego Kontyngentu Wojskowego.

2007 - PZL Mielec zostały kupione przez Sikorsky Aircraft Corporation.

2007 - Rozpoczęła działalność sieć telefonii komórkowej Play.

2012 - W Warszawie zmarł Zygmunt Broniarek, dziennikarz, publicysta, korespondent „Trybuny Ludu”, autor kilkunastu książek.

2023 – Sąd Okręgowy w Gdańsku skazał na karę dożywotniego pozbawienia wolności Stefana Wilmonta, który w styczniu 2019 roku zamordował urzędującego prezydenta miasta Pawła Adamowicza.

 

Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy