Polska 15 czerwca – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, kk 15-06-2024, 09:00
Artykuł
PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia założono klub sportowy „Warta” Poznań; OUN dokonała zamachu na ministra Bronisława Pierackiego; premiera komedii filmowej „Żona dla Australijczyka; rozpoczął się procesu przywódców KPN. Urodzili się m. in. Andrzej Wróblewski, Jan Berdyszak, Piotr Garlicki, Henryk Gołębiewski, Tomasz Raczek, Piotr Duda. Zmarli natomiast: Elżbieta Habsburżanka, Bonawentura Niemojowski, Stanisław Thugutt, Krystyna Skarbek, Eugeniusz Baziak, Ryszard Cieślak, Stefan Stuligrosz oraz Andrzej Hudziak.

1260 - Książę mazowiecki Siemowit I zawarł z zakonem krzyżackim układ w Troszynie skierowany przeciwko plemieniu Jaćwingów. Krzyżacy w zamian za pomoc militarną obiecali przekazać księciu szóstą część ziemi zdobytej na Jaćwingach.

1418 - Książę warszawski Janusz I Starszy nadał Łomży prawa miejskie oparte na prawie chełmińskim.

1528 – W Toruniu otwarto mennicę królewską.

1545 - W Wilnie zmarła Elżbieta Habsburżanka, żona Zygmunta II Augusta, królowa Polski.

1794 - Insurekcja Kościuszkowska: wojska pruskie sprzymierzone z wojskami rosyjskimi zajęły Kraków.

1808 - Rozpoczęło się oblężenie Saragossy przez wojska napoleońskie, w którym uczestniczyli ułani i piechurzy Legii Nadwiślańskiej pod dowództwem płk. Józefa Chłopickiego.

1818 – Wmurowano kamień węgielny pod budowę kościoła p.w. św. Aleksandra na Placu Trzech Krzyży w Warszawie. Świątynia była wznoszona ku czci cara i króla Polski Aleksandra I.

1819 – Namiestnik Królestwa Polskiego Józef Zajączek zniósł wolność prasy i wprowadził cenzurę prewencyjną.

1827 – W Pałacu Krasińskich w Warszawie odbyła się pierwsza sesja Sądu Sejmowego pod przewodnictwem Piotra Bielińskiego, powołanego dla osądzenia osób podejrzanych o przynależność do Towarzystwa Patriotycznego: ks. Konstantego Dembka, Wojciecha Grzymały, Seweryna Krzyżanowskiego, Franciszka Majewskiego, Andrzeja Plichty, Stanisława Sołtyka, Stanisława Zabłockiego i Romana Załuskiego.

1835 - W Vanves koło Paryża zmarł Bonawentura Niemojowski, prawnik, poseł na Sejm Królestwa Polskiego, jeden z przywódców liberalnej opozycji sejmowej - „kaliszan”; w czasie powstania listopadowego członek Rządu Narodowego i jego ostatni prezes; prezes Komitetu Tymczasowego Emigracji (1831).

1867 - W Warszawie na mocy ukazu cara Aleksandra II utworzono Archiwum Akt Dawnych.

1912 - Założono klub sportowy Warta Poznań.

1927 - W Wilnie urodził się Andrzej Wróblewski, malarz; szczególne miejsce w jego twórczości zajmuje cykl „Rozstrzelanie”, stworzony pod koniec lat 40., odnoszący się do przeżyć okupacyjnych.

1934 - W Warszawie Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów dokonała zamachu na ministra spraw wewnętrznych i rzecznika porozumienia polsko-ukraińskiego Bronisława Pierackiego, który w wyniku odniesionych ran zmarł tego samego dnia.

1934 - W Zaworach w Wielkopolsce urodził się Jan Berdyszak, rzeźbiarz, malarz, grafik, scenograf, teoretyk sztuki, pedagog.

1941 - W Sztokholmie zmarł Stanisław Thugutt, żołnierz Legionów Polskich, członek POW, prezes PSL „Wyzwolenie” (1922-1923), wicepremier (1924-1925), prezes Rady Naczelnej Stronnictwa Ludowego (1935-1938), poseł na Sejm (1922-1927).

1944 - Oddział dyspozycyjny „A” Kedywu Okręgu Warszawskiego AK zastrzelił przy ul. Krasińskiego w Warszawie SS-Untersturmfuehrera Herberta Junka, komendanta więzienia na Pawiaku (1943-1944).

1945 - W Warszawie urodził się Piotr Garlicki, aktor Teatru Współczesnego, wystąpił w filmach „Barwy ochronne”, „Pasja”, „Quo vadis”, znany także z ról w serialach „Tajemnica Enigmy”, „Królowa Bona” oraz „Na dobre i na złe”.

1952 - W Londynie zmarła Krystyna Skarbek, Polka pracująca w czasie II wojny światowej dla brytyjskiego SOE - Special Operations Executive (Kierownictwa Operacji Specjalnych); jedna z najwybitniejszych agentek wywiadu w historii.

1956 - W Warszawie urodził się Henryk Gołębiewski, aktor, znany m.in. z seriali przygodowych „Wakacje z duchami”, „Podróż za jeden uśmiech” i „Stawiam na Tolka Banana”, a także z filmu „Edi”.

1957 - W Warszawie urodził się Tomasz Raczek, krytyk filmowy, publicysta, wydawca, autor programów telewizyjnych i radiowych.

1961 - Został założony wielosekcyjny klub sportowy Górnik Jastrzębie.

1962 - W Wielowsi (woj. górnośląskie) urodził się Piotr Duda – działacz związkowy, od 2010 r. przewodniczący NSZZ „Solidarność”.

1962 - W Warszawie zmarł Eugeniusz Baziak, arcybiskup metropolita lwowski i krakowski.

1964 - Premiera komedii filmowej Żona dla Australijczyka w reżyserii Stanisława Barei.

1970 - W Gdańsku zmarł Stanisław Sołdek, przodownik pracy, traser Stoczni Gdańskiej; jego imieniem nazwano pierwszy po wojnie statek - rudowęglowiec „Sołdek”.

1974 - Na piłkarskich mistrzostwach świata w RFN reprezentacja Polski, po bramkach Grzegorza Laty (2) i Andrzeja Szarmacha, pokonała Argentynę 3:2.

1981 - Początek procesu przywódców Konfederacji Polski Niepodległej, którym zarzucono dążenie do obalenia ustroju PRL; na ławie oskarżonych: Tadeusz Jandziszak, Leszek Moczulski, Tadeusz Stański, Romuald Szeremietiew.

1990 - W Houston zmarł Ryszard Cieślak, aktor Teatru Laboratorium, reżyser teatralny, pedagog; bliski współpracownik Jerzego Grotowskiego.

2012 - W Puszczykowie pod Poznaniem zmarł prof. Stefan Stuligrosz, dyrygent, kompozytor, pedagog, twórca i wieloletni dyrygent Chóru Chłopięcego i Męskiego Filharmonii Poznańskiej „Poznańskie Słowiki”.

2014 - W Krakowie zmarł Andrzej Hudziak, aktor, związany ze Starym Teatrem w Krakowie; wystąpił m.in. w filmie Andrzeja BarańskiegoParę osób, mały czas”, w którym zagrał rolę poety Mirona Białoszewskiego.

2023 – W Warszawie zmarł Bohdan Urbankowski, poeta, dramaturg, prozaik, historyk i filozof, twórca ruchu Nowego Romantyzmu.

Źródło: wikipedia

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy