Od 21 do 23 listopada br., w kultowym warszawskim klubie studenckim Stodoła odbędzie się już po raz szósty Festiwal Muzyki Mniejszości Narodowych i Etnicznych Rzeczypospolitej, mówił dziś w poranku Telewizji Republika polski multiinstrumentalista pochodzenia greckiego, grający na wszelkiego rodzaju instrumentach etnicznych, pochodzących z różnych stron świata. Celem wydzrzenia jest przypomnienie i pokazanie wpływu innych narodowości na kształtowanie się polskiej kultury i tożsamości. Podczas tegorocznej edycji będziemy słuchać muzyki ukraińskiej, romskiej i żydowskiej.
Kozak System gra wybuchową mieszankę ska, reggae, punku i folk-rocka. Zespół został założony w 2012 roku przez członków słynnej grupy Hajdamaky. Iwan Łenio, Ołeksandr Demjanenko, Wołodymyr Szerstiuk, Serhij Borysenko i Serhij Sołowij rozpoczęli pracę nad debiutancką płytą „Szabla”. Do współpracy zaproszono wielu ukraińskich muzyków i literatów (m.in. Saszko Położyńskiego, Andrija Seredę, Katię Chill i świetnego pisarza Serhija Żadana). Premiera odbyła się w listopadzie 2012 roku w Ukrainie. W Polsce płyta ukazała się w sprzedaży kilka miesięcy później i zyskała ogromną popularność.
Kozak System wyruszył na zagraniczne koncerty i szybko zawojował scenę folk-rockową i nie tylko, dając serię znakomitych występów na festiwalach muzycznych w wielu krajach. W październiku 2013 roku walczący z Aleksandrem Powietkinem, ukraiński pięściarz Władimir Kliczko poważnie rozważał wyjście do ringu przy dźwiękach utworu Kozak System „Brat za brata”, do czego jednak nie doszło. Ten sam utwór zyskał drugie życie w 2014 roku, kiedy stał się nieoficjalnym hymnem Euromajdanu w Kijowie.
Zespół bardzo mocno zaangażował się w falę protestów, nazywanych ukraińską wiosną. Polscy wykonawcy Enej i Maleo Reggae Rockers wspólnie z muzykami Kozak System nagrali wówczas własną wersję „Brat za brata” w geście solidarności z Ukrainą. W 2015 roku ukazała się druga studyjna płyta Kozak System „Żywy i luby”. W Polsce album ukazał się pod nazwą „Kochaj i żyj” i zawierał m.in. utwór „Kolorowe jarmarki” (nagrany wraz z Marylą Rodowicz) i „Brat za brata” w nowej wersji, nagranej z Enejem i Darkiem Malejonkiem. W 2018 roku ukazała się ich trzecia płyta „Nie moja”, dziewięć doskonałych, energetycznie zagranych numerów, potwierdzających znakomitą formę grupy.
DAGADANA już od ponad 14 lat znakomicie łączy elementy kultury polskiej i ukraińskiej za pomocą jazzu, elektroniki czy world music. Zespół jest ambasadorem słowiańskiej kultury. Jako jedyny zespół z Polski i Ukrainy zagrał w 2019 roku na legendarnym Glastonbury Festival. Rozpisywał się o nich amerykański National Geographic. Koncertowali w 26 krajach, w tym na największym festiwalu w Ameryce Południowej, a także podczas wielu tournée w Chinach. Występowali w osobliwych miejscach - na tratwie, w kopalni czy na pustyni.
Nowa płyta „Tobie” (nominowana do Nagród Fryderyk 2022) jest pełna pieśni życzeniowych (najstarszych utworów zachowanych na słowiańskich ziemiach). Folkowo-jazzowo-elektroniczne aranżacje są ważnym głosem nie tylko w polsko-ukraińskich relacjach. Zespół pokazuje, że śpiewając w ojczystych językach, można zwrócić uwagę słuchaczy w najdalszych zakątkach naszego globu. Zespół tworza cztery osoby: Daga Gregorowicz (wokal, elektronika, perkusja), Dana Vynnytska (wokal, instrumenty klawiszowe, perkusja), Mikołaj Pospieszalski (wokal, kontrabas, gitara basowa, skrzypce, syntezatory) oraz Bartosz Mikołąj Nazaruk (perkusja).
Roby Lakatos to postać, która nie poddaje się jakimkolwiek klasyfikacjom – w jednej chwili jest szalonym cygańskim skrzypkiem, uduchowionym klezmerem i perfekcyjnie doskonałym wirtuozem, a nagle staje się rasowym jazzmanem i kompozytorem. Artysta pochodzi z rodu legendarnego króla romskich skrzypków, Janosa Bihari’ego. Jako dziewięciolatek zadebiutował w roli prymisty w cygańskim zespole, by potem ukończyć z pierwszą lokatą budapeszteńskie Konserwatorium im. Beli Bartoka. Wielbił go Yehudi Menuhin. Lakatos występuje zarówno z formacją Klezmer Karma i śpiewaczką jidysz Myriam Fuks, jak i wielką Marthą Argerich czy klasycznymi Franz Liszt Chamber Orchestra oraz Vieuxtemps Quartet. Znają go wszystkie najbardziej prestiżowe sale koncertowe na trzech kontynentach. Występuje wraz z zespołem, który tworzą: Anne Wandthke (drugie skryzpce), Jeno Lisztes (cymbały), Kalman Cseki (fortepian), Paweł Zagańczyk (akordeon) oraz Sebastian Wypych (kontrabas).
MASZA NATANSON pochodzi z rodziny o wielopokoleniowej tradycji muzycznej. Swoją silną pasję do muzyki tradycyjnej odziedziczyła zwłaszcza po matce, która od zawsze śpiewała w domu cygańskie i rosyjskie pieśni. Masza jednak wybrała własną drogę muzycznego rozwoju. W wieku piętnastu lat porzuciła szkołę muzyczną, a także dom rodzinny. Przeniosła się na południe w rejony Karpat, aby poszukać prawdziwej tradycyjnej muzyki karpackiej i tamtejszej społeczności cygańskiej. Grając w lokalnych zespołach ludowych nauczyła się setek melodii i pieśni w różnych językach i dialektach. Żyła w różnych miejscach, zarabiając na życie muzyką. Przez prawie dwa lata mieszkała i koncertowała z cygańskimi muzykami z zespołu Kałe Bała, aż do momentu, gdy w 2004 roku rozpoczęła się jej przygoda z lubelskim world music. Dwa lata później doprowadziła ją to do stworzenia jej własnego zespołu - Čači Vorba.
Masza współpracuje z wieloma zespołami (Kałe Bała, Village Kollektiv, Transkapela, Romani Bacht, Burdon, Orkiestra św. Mikołaja, Tomek Nowak Nu Collective) i artystami (Rafał Rozmus, Boris Somerschaf, Karo Mkrtchyan, Kuba Niedoborek, Jahiar Azim Irani, Thanos Gountanos, Loukas Metaxas, Bajsa Arifovska, Bart Pałyga, Stanisław Marinczenko, Mitia Gerasimov i in.). W ciągu dziesięciu lat swojej działalności scenicznej nagrała 8 płyt i zagrała ponad 350 koncertów w 17 krajach.
MILO Ensemble feat. KAYAH to najświeższy projekt muzyczny Dimitriosa „Milo” Kurtisa. Grupa składa się z muzyków pochodzących z różnych kontynentów. World music, wykonywana przez zespół, jest bardziej zbliżona do korzeni etno, a instrumenty, na których grają artyści, pochodzą m. in. z Bliskiego Wschodu, krajów afrykańskich, Mongolii i Indonezji. Każdy z muzyków wnosi własny, odmienny i wyjątkowy wkład muzyczny. W utworach słychać wpływy muzyki wschodniego regionu basenu Morza Śródziemnego, polskiej muzyki ludowej, zachodniej Afryki, Tybetu i jazzu. Z zespołem występowało wiele gwiazd, jak Dave Douglas, Andy Sheppard, Leszek Możdżer czy Wojtek Waglewski. Obecnie zespół tworzą: Milo Kurtis (lider, klarnet, djembe, kalimba, didgeridoo, głos, instrumenty perkusyjne), Masha Natanson (śpiew, skrzypce, instrumenty perkusyjne), Bart Smorągiewicz (saksofony, flety), Adeb Chamoun (darbuka, riq, bendir, daf, instrumenty perkusyjne), Mateusz Szemraj (ud, saz, rebab, cymbały), Misza Kinsner (saksofon barytonowy, śpiew, saggaty) i Jacek Gładkowski (space).
KAYAH to wokalistka, kompozytorka, autorka tekstów i współwłaścicielka firmy fonograficznej Kayax. Jedna z najbardziej rozpoznawalnych i docenianych artystek na polskiej scenie muzycznej. Obecna na scenie już od ponad 25 lat. Wszechstronna muzycznie artystka, najczęściej poruszająca się w klimatach folk, pop, soul i jazz. Autorka wielu przebojów takich jak “Za późno”, „Supermenka“, „Na językach“, „Testosteron“, „Prawy do lewego“, „Śpij Kochanie Śpij”, czy świąteczny „Ding Dong”. Swój pierwszy autorski album ,,Kamień” wydała w 1995 roku. Płyta została świetnie przyjęta przez krytyków i całą branżę muzyczną, a sama artystka od razu zyskała rzeszę wiernych fanów.
Od tego czasu, Kayah wydała dziesięć albumów prezentujących jej fascynacje muzyką folkową (”Kayah i Bregović”, “Transoriental Orchestra), klubową (“Zebra”, “JakaJaKayah”, “Stereo typ”), soulową i jazzową (“Kamień”, “Skała”), a nawet klasyczną (“Kayah & Royal Quartet”). W jej dorobku znalazła się również płyta z cyklu “MTV Unplugged”, do której nagrania Kayah została zaproszona jako pierwsza artystka z Europy Środkowo-Wschodniej. Płytą podsumowującą pierwszy etap działalności artystycznej Kayah był dwupłytowy album “The Best and The Rest” wydany w 2005 roku, którym artystka jednocześnie pożegnała się z byłą wytwórnią Sony BMG i rozpoczęła wydawanie płyt we własnej wytwórni płytowej KAYAX, którą założyła wspólnie ze swoim wieloletnim menedżerem i przyjacielem - Tomikiem Grewińskim. Artystka promuje utalentowanych artystów, którzy zachwycili ją swoją muzykalnością, charyzmą i olbrzymim talentem oraz osobowością. Firma ma na koncie już ponad 90 publikacji muzycznych i książkowych.
Adam Strug jest śpiewakiem, w którego repertuarze znajdują się pieśni tradycyjne i własne utwory. Te pierwsze to - przekazywane od pokoleń wyłącznie w tradycji ustnej - muzyczne klejnoty rodowe, wykonywane w skalach wcześniejszych, niż powszechnie dziś używana skala dur-moll. Te drugie są wyrazem fascynacji muzyką bliskowschodnią. Oba repertuary łączy liryka miłosna.
Osobny nurt w jego pracach badawczych i kompozytorskich stanowi muzyka żydowska z klasycznym instrumentarium klezmerskim. Podczas koncertu usłyszymy instrumentalne tusze inspirowane muzyką klezmerską, piosenki do wierszy poetów żydowskich piszących po polsku, oraz autorskie utwory Struga w języku hebrajsku. Adamowi Strugowi towarzyszyć będą: Szczepan Pospieszalski (trąbka), Tomek Stawiecki (klarnet), Maksymilian Mucha (kontrabas), Hipolit Woźniak (buzuki), Mateusz Kowalski (mandolina) i Tomasz Skrętkowski (instrumenty perkusyjne).
Cała rozmowa z naszym gościem dostępna jest w oknie powyżej. Polecamy.
Źródło: Narodowe Centrum Kultury
