23 września 1898 roku urodziła się Jadwiga Smosarska, aktorka filmowa i teatralna, wielka gwiazda polskiego kina w okresie międzywojennym. Zadebiutowała w roku 1918, na scenie Teatru Letniego w Warszawie, rolą Lilii w sztuce „Ciotka Karola”. Do wybuchu II wojny światowej grała nieprzerwanie w teatrach stołecznych. Debiutem filmowym był dla Smosarskiej film Aleksandra Hertza „Dla szczęścia”.
W historii polskiego filmu zapisała się za sprawą kilku niezapomnianych obrazów, ale też jako pierwsza aktorka, która zagrała mężczyznę na srebrnym ekranie, co miało miejsce w komedii „Czy Lucyna to dziewczyna?”. Film z 1934 roku do dziś uchodzi za artystyczną wizytówkę Jadwigi Smosarskiej. Za najważniejszą kreację aktorki uznawana jest jednak jej tytułowa rola w „Barbarze Radziwiłłównie” (1935).
Smosarska wystąpiła w blisko 30 polskich filmach, co przyniosło jej wielką popularność: widzowie i krytycy uznali Jadwigę za największą gwiazdę „złotego wieku” polskiego kina, czyli dwudziestolecia międzywojennego.
Po premierze filmu „Księżna Łowicka" otrzymała ofertę pracy w Hollywood, z której zrezygnowała, ponieważ musiałaby na długo wyjechać z Polski i rozstać się z bliskimi.
We wrześniu 1939 roku, po pierwszych bombardowaniach Warszawy, wyjechała z mężem do krewnych na Litwie. Następnie, przez Łotwę, Szwecję i Norwegię, dotarli do Stanów Zjednoczonych. Dzięki propozycji polskiego impresariusza, który już wcześniej chciał zorganizować jej artystyczne tournée po USA, podjęła pracę społeczną wśród Polonii. Wiosną 1944 roku zagrała Julię w komedii Aleksandra Fredry „Pierwsza lepsza” w Teatrze Polskich Artystów w Nowym Jorku.
Po wojnie kilkukrotnie odwiedzała Polskę, by ostatecznie, w roku 1970, powrócić z mężem do rodzinnego miasta. Zmarła niecały rok później, 1 listopada 1971 roku.
Źródło: IPN
