- Chodzi tu o wolność jednostki, o zależności obywatela od państwa, oraz o niepodległość wspólnoty od zewnętrznego nacisku. Warto w tym miejscu podkreślić, że to Polak – Mistrz Wincenty zwany Kadłubkiem – ułożył na początku XIII wieku zupełnie wyjątkową w myśli europejskiej sentencję, że ‘tożsamość jest matką wspólnoty’. Musimy zatem mieć coś, co buduje naszą wspólnotę i tym czymś nie może być tylko interes. Może tym być za to kultura czy wspólne doświadczenie dziedziczone z pokolenia na pokolenie - mówi prof. Andrzej Nowak, autor książki „Między nieładem a niewolą”.

Jak każde dzieło prof. Andrzeja Nowaka tak również i ta książka jest zarówno literacką atrakcją, jak i ucztą dla ducha. W pozycji tej uderza ponadto jej aktualność. Książka nosi podtytuł „Krótka historia myśli politycznej” i przedstawia dzieje ludzkiego dorobku w tej materii od starożytnych myślicieli chińskich oraz filozofów greckich, przez świętych Augustyna i Tomasza, przez renesansowych humanistów, zachodnich filozofów baroku i oświecenia, po myślicieli współczesnych. Nie brak tu dorobku Polaków, od wspomnianego już Mistrza Wincenty i Pawła Włodkowica po Józefa Piłsudskiego.

Na każdym kroku, niemal od pierwszej stronicy, trafiamy na refleksje nad współczesnością – po to autor napisał tę książkę: aby służyła zrozumieniu tego, co się wokół nas dzieje. Pojęcia, o które spieramy się dziś, pytania, na które dziś poszukujemy odpowiedzi, towarzyszyły myśli ludzkiej od tysiącleci. Choćby te: Jak daleko może sięgać prawo i czym jest praworządność? Gdzie kończy się wolność, a zaczyna swawola? Czy demokracja jest dobrym ustrojem politycznym? Czy ważniejsze są prawa jednostki czy interes wspólnoty? Czy warto w ogóle angażować się w życie publiczne?

Najwięksi myśliciele starają się odpowiedzieć na te pytania od początku istnienia ludzkiej kultury. Do ich grona dołącza teraz prof. Andrzej Nowak, jeden z największych intelektualistów współczesnej cywilizacji zachodniej. Wielkim walorem książki jest to, że autor daje cenne wskazówki – uwaga, głównie rządzącym!

Autor dowodzi, że człowiek pogubił się w rozumieniu świata, polityki, prawa, wojny, pokoju, a także siebie samego. To efekt koncepcji uznających Boga za przeszkodę w realizacji ziemskich celów, a rzekomo tylko te mają sens. „Jeżeli przyjmiemy, że ludzie są tak różni, to jak zatem człowiek może być miarą wszystkiego? – pyta prof. Andrzej Nowak. – Oznaczałoby to tyle miar, ile ludzi, a więc zanikłaby jakakolwiek możliwość zbudowania w stosunkach między ludźmi obiektywnego ładu”.

„Między nieładem a niewolą” to także znakomicie ilustrowana książka, twardo oprawiona, przyciągająca uwagę swą estetyką. Znakomicie nadaje się na świąteczny prezent. Dzięki swej przystępności jest lekturą tyleż pouczającą, co pasjonującą. Szczególnie godna polecenia tym wszystkim, którzy interesują się polityką, tak czynnie, jak i biernie.