Tego dnia w Warszawie otwarto Średnią Szkołę Mechaniczno-Techniczną; ewakuacja korpusu dyplomatycznego, rządu i instytucji państwowych oraz złota Banku Polskiego; w Szczecinie piłkarska reprezentacja Polski pokonała Norwegię 9:0; odbyły się „Dożynki Tysiąclecia”; na antenie TVP1 wyemitowano pierwszy odcinek teleturnieju „Jaka to melodia?”. Urodzili się m. in. Juliusz Słowacki, Maria Karłowska, Wacław Piotrowski, Michał Żymierski, Eugeniusz Geppert, Ida Kamińska, Jerzy Ficowski, Marek Sewen, Marek Krajewski, Borys Szyc. Zmarli natomiast: Hieronim Janusz Sanguszko, Józef Węgrzyn, Stanisław Milski, Henryk Łowmiański, Janusz Kidawa, Józef Szaniawski, Jerzy Ostoja-Koźniewski, Adam Bielański oraz Edward Hulewicz.
1512 – Kanonik warmiński Andrzej Kopernik został wykluczony ze wspólnoty kapitulnej i pozbawiony należnych mu dochodów. Powodem była postępująca jego choroba, najprawdopodobniej kiła, choć współcześni określali ją jako trąd, której objawy już wcześniej leczył we Włoszech. Dzięki interwencji króla Zygmunta I. w roku następnym odzyskał jednak swoje prawa w kapitule.
1725 - W Fontainebleau odbył się ślub króla Francji Ludwika XV. i Marii Leszczyńskiej.
1809 - W Krzemieńcu urodził się Juliusz Słowacki, poeta, dramaturg, jeden z najwybitniejszych twórców polskiego romantyzmu; autor m.in. dramatów „Kordian”, „Balladyna”, „Lilla Weneda”, „Sen srebrny Salomei”, „Mazepa”, „Samuel Zborowski”, a także poematów „Beniowski”, „Anhelli”, „Król-Duch” i „Ojciec zadżumionych”.
1812 - Zmarł Hieronim Janusz Sanguszko, generał, wojewoda wołyński, targowiczanin.
1860 – Na dworzec kolei Warszawsko-Petersburskiej w Wilnie wjechał pierwszy pociąg.
1865 - W Słupówce koło Kcyni urodziła się Maria Karłowska, zakonnica, założycielka Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej; beatyfikowana przez papieża Jana Pawła II. w 1997 r.
1879 - W Aleksandrowie Kujawskim doszło do spotkania cara Aleksandra II. i cesarza Niemiec Wilhelma I.
1887 - W Warszawie urodził się Wacław Piotrowski, malarz, portrecista, pejzażysta i rysownik.
1890 - W Krakowie urodził się Michał Żymierski, pierwotnie Łyżwiński, ps. „Rola”, żołnierz Legionów Polskich, generał WP; w 1927 r. skazany za nadużycie finansowe, zdegradowany i wydalony z wojska; po wyjściu z więzienia nawiązał współpracę z sowieckim wywiadem; od 1943 r. doradca wojskowy Sztabu Głównego GL, następnie dowódca AL (1944). W latach 1944-1947 naczelny dowódca WP; od 1945 r. marszałek Polski; w 1946 r. stanął na czele Państwowej Komisji Bezpieczeństwa, koordynującej działania przeciwko środowiskom niepodległościowym; w 1953 r. aresztowany - zwolniony i zrehabilitowany w 1955 r.
1890 - We Lwowie urodził się Eugeniusz Geppert, malarz, przedstawiciel koloryzmu; organizator Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu.
1895 – W Warszawie otwarto Średnią Szkołę Mechaniczno-Techniczną ufundowaną przez finansistów Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda.
1899 - W Odessie urodziła się Ida Kamińska, aktorka, reżyserka, pedagog, tłumaczka; w latach 1955-1968 dyrektor Państwowego Teatru Żydowskiego w Warszawie; w 1967 r. otrzymała nominację do Oscara w kategorii najlepszej roli kobiecej za rolę w filmie „Sklep przy głównej ulicy”; w 1968 r. wyemigrowała do USA.
1909 - Urząd prezydenta Warszawy objął Aleksander Miller; w sierpniu 1915 r. opuścił miasto razem z wycofującymi się przed Niemcami wojskami rosyjskimi.
1924 - W Warszawie urodził się Jerzy Ficowski, poeta, eseista, tłumacz, odkrywca talentu Papuszy, znawca kultury romskiej i żydowskiej, entuzjasta twórczości Brunona Schulza.
1930 - W Poznaniu urodził się Marek Sewen, dyrygent, kompozytor i altowiolista.
1939 - Początek ewakuacji z Warszawy korpusu dyplomatycznego, rządu i instytucji państwowych oraz złota Banku Polskiego.
1939 - W czasie tzw. krwawego poniedziałku w Częstochowie żołnierze Wehrmachtu zastrzelili na ulicach 300-500 mieszkańców miasta.
1939 - Kampania polska: załoga samolotu PZL.23 Karaś z 51. Eskadry Rozpoznawczej ostrzelała i obrzuciła bombami niemiecki pociąg przewożący uzbrojenie i sprzęt wojskowy na stacji w Białej Piskiej na terenie ówczesnych Prus Wschodnich.
1942 - Przewodniczący Starszeństwa Żydów w Litzmannstadt Getto Chaim Mordechaj Rumkowski wygłosił dramatyczne przemówienie ogłaszające zarządzoną przez Niemców tzw. Wielką Szperę - akcję deportacji z łódzkiego getta do niemieckiego obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem 15-20 tys. dzieci, osób starszych i chorych.
1944 – Powstanie Warszawskie: Niemcy zbombardowali gmach PKO przy ul. Jasnej i elektrownię na Powiślu.
1944 – Powstanie Warszawskie: ppłk Jan Mazurkiewicz „Radosław” został mianowany dowódcą odcinka Czerniaków.
1944 – Powstanie Warszawskie: Rozwiązano Grupę „Północ” AK walczącą pod dowództwem płk Karola Ziemskiego „Wachnowskiego”.
1952 - W Kościanie zmarł Józef Węgrzyn, aktor, reżyser, wystąpił m.in. w filmach „Księżna Łowicka”, „Trędowata”, „Dziesięciu z Pawiaka”, „Znachor”, „Strachy” i „Kościuszko pod Racławicami”.
1957 - Wyemitowano pierwsze wydanie magazynu telewizyjnego „Eureka”.
1961 - Premiera filmu „Dziś w nocy umrze miasto” w reż. Jana Rybkowskiego.
1963 - W Szczecinie piłkarska reprezentacja Polski pokonała Norwegię 9:0; w meczu tym swoją pierwszą bramkę dla drużyny narodowej strzelił 16-letni Włodzimierz Lubański. Do czasu rozegranego w 2009 r. meczu z San Marino, wygranego 10:0, było to najwyższe zwycięstwo polskiej reprezentacji.
1966 - W Warszawie na Stadionie Dziesięciolecia odbyły się „Dożynki Tysiąclecia”.
1966 - We Wrocławiu urodził się Marek Krajewski, pisarz, filolog klasyczny, autor m.in. cyklu kryminałów z Eberhardem Mockiem w roli głównej: „Śmierć w Breslau”, „Koniec świata w Breslau”, „Widma w mieście Breslau”, „Festung Breslau”, „Dżuma w Breslau”, „Głowa Minotaura” oraz „Rzeki Hadesu”.
1966 - Prymas kard. Stefan Wyszyński dokonał koronacji Cudownego Obrazu Matki Bożej Skalmierzyckiej koronami poświęconymi przez papieża Pawła VI.
1972 - W Warszawie zmarł Stanisław Milski, aktor, reżyser teatralny, wystąpił m.in. w filmach „Popiół i diament”, „Szatan z siódmej klasy” i „Gdzie jest generał”.
1978 - W Łodzi urodził się Borys Szyc, aktor warszawskiego Teatru Współczesnego, wystąpił m.in. w filmach „Symetria”, „Vinci”, „Pręgi”, „Testosteron”, „Wojna polsko-ruska”, „Kret”, „1920 Bitwa warszawska”, „Pokot”, a także w serialach „Oficer” oraz „Tajemnica twierdzy szyfrów”.
1979 - Premiera filmu „Panny z Wilka” w reż. Andrzeja Wajdy.
1984 - W Poznaniu zmarł prof. Henryk Łowmiański, historyk, znawca epoki średniowiecza, badacz początków polskiej państwowości.
1997 - Na antenie TVP1 wyemitowano pierwszy odcinek teleturnieju „Jaka to melodia?”.
2010 - W Katowicach zmarł Janusz Kidawa, reżyser, scenarzysta, autor filmu „Grzeszny żywot Franciszka Buły”.
2012 - W Tatrach zginął Józef Szaniawski, politolog, sowietolog, publicysta, dziennikarz; w latach 1970-1985 redaktor PAP; od 1973 r. współpracował z Radiem Wolna Europa; aresztowany za działalność niepodległościową w 1985 r. i skazany przez sąd wojskowy na 10 lat więzienia; uniewinniony przez Sąd Najwyższy, wyszedł na wolność w grudniu 1989 r.
2014 – W Nettlebed w hrabstwie Oxford w Wielkiej Brytanii zmarł Jerzy Ostoja-Koźniewski, powstaniec warszawski, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, działacz emigracyjny, minister skarbu w ostatnim rządzie na uchodźstwie.
2016 - W Krakowie, w wieku 104 lat, zmarł prof. Adam Bielański, chemik, , autor podręcznika „Podstawy chemii nieorganicznej”; twórca polskiej szkoły katalizy, profesor Akademii Górniczo-Hutniczej, a następnie Uniwersytetu Jagiellońskiego.
2022 – W Warszawie zmarł Edward Hulewicz, piosenkarz, kompozytor, autor tekstów. Był autorem znanych przebojów, m.in: „Za zdrowie Pań”, „Bo jedno życie mam”. W 1977 r. wystąpił w „Wodzireju” Feliksa Falka, w którym zaśpiewał piosenkę „Ritmo Carnavale”.
źródło: PAP
