Przejdź do treści
Polska 4 marca – co wydarzyło się tego dnia
facebook.com

Tego dnia odbyła się koronacja Władysława Jagiełły na króla Polski; w Gdańsku działalność rozpoczęła Szybka Kolej Miejska; w Biurze Prasowym Rządu zaprezentowano dziennikarzom tekst tzw. deklaracji lojalności; polska premiera filmu „Lista Schindlera”; Ministerstwo Zdrowia poinformowało o pierwszym przypadku zakażenia wirusem SARS-CoV-2. Urodzili się m. in. Narcyza Żmichowska, Kazimierz Świtalski, Józef Baran-Bilewski, Jan Zachwatowicz, Karol Estreicher, Ryszard Kapuściński, Adam Daniel Rotfeld, Hubert Wagner, Kazimierz Grześkowiak, Julian Krzewiński, Paweł Janas. Zmarli natomiast: Jakub Świnka, Artur Gustowski, Marian Pilarski, Stanisław Bizior, Adam Bień, Władysław Daniłowski, Jeremi Przybora, Tadeusz Nalepa, Michał Issajewicz, Zbyszko Siemaszko, Henryk Kietliński oraz Aleksander Tarnawski.

1314 - W Uniejowie zmarł Jakub Świnka, arcybiskup gnieźnieński w latach 1283-1314; zwolennik zjednoczenia państwa polskiego, podzielonego w wyniku rozbicia dzielnicowego.

1386 - W katedrze wawelskiej arcybiskup Bodzanta dokonał koronacji Władysława Jagiełły na króla Polski.

1484 - W Grodnie w wieku 26 lat zmarł królewicz Kazimierz, syn Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki; kanonizowany w 1602 r.; patron Korony i Litwy.

1504 – Zmarł Marcin Achrtsnicht, kanonik fromborski, który w swoim testamencie majątek przeznaczył na potrzeby szkoły katedralnej we Fromborku i jej biednych uczniów. Pochowany został we fromborskiej katedrze.

1513 - Piła uzyskała od Zygmunta I prawa miejskie na prawie magdeburskim.

1789 - W życie weszła Konstytucja Stanów Zjednoczonych, pierwsza ustawa zasadnicza na świecie, do której w Rzeczypospolitej odwołali się twórcy Konstytucji 3 Maja z 1791 r., będącej pierwszą europejską konstytucją.

1819 - W Warszawie urodziła się Narcyza Żmichowska, pisarka, poetka, uznawana za jedną z prekursorek feminizmu w Polsce; autorka „Poganki”, „Dwoistego życia” i „Białej róży”.

1846 - Powstanie krakowskie: dyktator powstania Jan Tyssowski wraz z oddziałem złożył broń na granicy pruskiej.

1846 - Wydano koncesję na budowę linii kolejowej ze Stargardu do Poznania, którą oddano do użytku 2 lata później.

1863 - Polskie oddziały powstańcze pod wodzą gen. Mariana Langiewicza stoczyły bitwę z Rosjanami pod Pieskową Skałą.

1886 - W Sanoku urodził się Kazimierz Świtalski, żołnierz Legionów Polskich, jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego; minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego (1928-1929), premier (1929), marszałek Sejmu w latach 1930-1935, senator.

1896 - Urodził się Stefan Pronaszko, piłkarz, współzałożyciel Polonii Warszawa, żołnierz wojny polsko-bolszewickiej i kampanii wrześniowej 1939 roku, major Wojska Polskiego, zamordowany w 1943 roku w niemieckim obozie Weimar-Buchenwald.

1899 - W Racławówce urodził się Józef Baran-Bilewski, kapitan Wojska Polskiego, sportowiec, mistrz Polski w pchnięciu kulą i rzucie dyskiem, rekordzista Polski, olimpijczyk; zamordowany w 1940 roku w Katyniu.

1900 - W Gatczynie koło Petersburga urodził się Jan Zachwatowicz, architekt, historyk sztuki, profesor Politechniki Warszawskiej; inicjator renowacji i odbudowy wielu zabytków polskich po 1945 r., m.in. Starego Miasta, katedry św. Jana i Zamku Królewskiego w Warszawie.

1903 - W Krakowie urodził się Adam Polewka, dziennikarz, pisarz, działacz polityczny, działacz PPS, KPP i PZPR, autor widowiska „Igrce w gród walą”.

1903 - W Czarnkowie w Wielkopolsce urodził się Wacław Taranczewski, malarz.

1904 - W Zakopanem powstał Związek Górali.

1906 - W Krakowie urodził się Karol Estreicher (junior), historyk sztuki, bibliograf, muzealnik, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, twórca Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Collegium Maius.

1928 - Odbyły się wybory do Sejmu II kadencji; najsilniejszym klubem parlamentarnym został Bezpartyjny Blok Wspierania Rządu, który zdobył 125 mandatów.

1932 - W Pińsku urodził się Ryszard Kapuściński - reporter, dziennikarz, publicysta, podróżnik, wieloletni korespondent Polskiej Agencji Prasowej; autor m.in. „Wojny futbolowej”, „Cesarza” oraz „Podróży z Herodotem”.

1935 - W Radomiu urodził się Kazimierz Paździor, bokser, mistrz olimpijski z Rzymu (1960) i mistrz Europy z Pragi (1957).

1938 - W Przemyślanach koło Lwowa urodził się Adam Daniel Rotfeld, dyplomata, znawca problematyki bezpieczeństwa; dyrektor Sztokholmskiego Międzynarodowego Instytutu Badań nad Pokojem (1990-2002); minister spraw zagranicznych RP (2005); członek Grupy Ekspertów NATO ds. przygotowania Nowej Koncepcji Strategicznej Sojuszu (2009-2010); od 2008 r. współprzewodniczący Polsko-Rosyjskiej Grupy do Spraw Trudnych; b. przewodniczący Rady Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia.

1939 - W sztabie Głównym Wojska Polskiego rozpoczęto prace nad planem obronnym na wypadek wojny z Niemcami o kryptonimie „Zachód”.

1940 - W Przemyślu zmarł Artur Gustowski, wielkopolski przedsiębiorca i dziennikarz, od 1907 roku wydawca poznańskiego pisma „Kupiec”, animator życia gospodarczego w Wielkopolsce.

1941 - Okupacyjne władze niemieckie wydały rozporządzenie o tzw. niemieckiej liście narodowościowej i niemieckiej przynależności państwowej na ziemiach wschodnich wcielonych do Rzeszy.

1941 - W Poznaniu urodził się Hubert Wagner, siatkarz, wielokrotny reprezentant Polski; trener, uważany za jednego z najwybitniejszych szkoleniowców w historii polskiego sportu; prowadzona przez niego drużyna siatkarzy zdobyła mistrzostwo świata w Meksyku w 1974 r. oraz złoty medal olimpijski dwa lata później w Montrealu.

1941 - W Ostrowie Wielkopolskim urodził się Kazimierz Grześkowiak, satyryk, aktor, członek Silnej Grupy pod Wezwaniem, autor przebojów „Chłop żywemu nie przepuści”, „To je moje”, „Odmieniec”, „Kawalerskie noce”.

1942 - W Sosnowcu urodził się Kazimierz Ratoń, poeta, autor tomików „Pieśni północne”, „Gdziekolwiek pójdę”, „Pieśni ocalone”.

1942 - W Oświęcimiu urodził się Henryk Waniek, śląski malarz, poeta, filozof, krytyk, scenograf; autor książek „Dziady berlińskie”, „Pitagoras na trawie”, „Finis Silesiae”.

1943 - W Warszawie zmarł Julian Krzewiński, aktor, śpiewak operowy (tenor), autor scenariuszy, librett i tekstów piosenek, m.in. „Bal na Gnojnej”, „Już młodość uleciała” oraz współautor scenariusza filmu Mieczysława Krawicza „Każdemu wolno kochać”.

1943 – Odbyła się Akcja Panienka, zamach dokonany przez oddział Kedywu Armii Krajowej na dowódcę posterunku Bahnschutzpolizei na dworcu Warszawa-Zachodnia Karla Schmalza.

1945 - Armia Czerwona zajęła Koszalin.

1945 - Rozpoczęła się bitwa o Kołobrzeg.

1947 - W Mysen w Norwegii urodził się Jan Garbarek, saksofonista jazzowy i kompozytor, polskiego pochodzenia.

1951 - W Gdańsku działalność rozpoczęła Szybka Kolej Miejska. Pierwsza linia obejmowała trasę Gdańsk Główny - Gdańsk-Nowy Port.

1951 - Premiera filmu Jana Rybkowskiego „Warszawska premiera” z Janem Koecherem w roli Stanisława Moniuszki.

1952 - W podziemiach Zamku Lubelskiego, zostali zamordowani przez funkcjonariuszy UB, mjr. Marian Pilarski ps. „Jar” i ppor. Stanisław Bizior ps. „Eam”.

1953 - W Pabianicach urodził się Paweł Janas, piłkarz, wielokrotny reprezentant Polski, członek drużyny, która na Mistrzostwach Świata w Hiszpanii w 1982 r. zdobyła trzecie miejsce; w latach 2003-2006 selekcjoner reprezentacji narodowej.

1968 - Decyzją ministra oświaty i szkolnictwa wyższego Henryka Jabłońskiego Adam Michnik i Henryk Szlajfer zostali bezprawnie skreśleni z listy studentów Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego; powodem usunięcia ich z uczelni był udział w studenckiej demonstracji przeciwko cenzurze oraz przekazywanie informacji o protestach zagranicznym dziennikarzom.

1970 - Zdzisław Marchwicki („wampir z Zagłębia”) zamordował w Siemianowicach Śląskich-Bytkowie swoją ostatnią ofiarę.

1979 - Papież Jan Paweł II ogłosił swoją pierwszą encyklikę „Redemptor Hominis”, poświęcona Jezusowi Chrystusowi jako Odkupicielowi.

1979 - Józef Glemp został mianowany biskupem diecezji warmińskiej.

1979 - Premiera serialu „Rodzina Połanieckich” w reżyserii Jana Rybkowskiego.

1981 - W Moskwie I sekretarz KC PZPR Stanisław Kania spotkał się z sowieckim przywódcą Leonidem Breżniewem; na spotkaniu omawiano m.in. działania, które miały ograniczyć wzrost znaczenia w Polsce Solidarności.

1982 - Stan wojenny: Andrzej Milczanowski skazany został na pięć lat więzienia za kierowanie w grudniu 1981 r. strajkiem w Regionie NSZZ „Solidarność” Pomorze Zachodnie.

1982 - Stan wojenny: w Biurze Prasowym Rządu zaprezentowano dziennikarzom tekst tzw. deklaracji lojalności, którą przedstawiono do podpisu osobom zwalnianym z obozów internowania.

1994 - Polska premiera filmu „Lista Schindlera” w reżyserii Stevena Spielberga, opowiadającego o Oskarze Schindlerze, niemieckim przemysłowcu, właścicielu Fabryki Wyrobów Emaliowanych w okupowanym Krakowie; w czasie wojny Schindler ocalił ok. 1200 Żydów - pracowników fabryki - przed wywózką do niemieckich obozów koncentracyjnych i zagłady.

1998 - W Warszawie zmarł Adam Bień, działacz ruchu ludowego, członek władz Polskiego Państwa Podziemnego, aresztowany przez NKWD i sądzony w procesie szesnastu w Moskwie.

2000 - W Miami Beach zmarł Władysław Daniłowski, pianista, śpiewak, kompozytor, współzałożyciel i kierownik Chóru Dana.

2004 - W Warszawie zmarł Jeremi Przybora, poeta, aktor, współtwórca Kabaretu Starszych Panów.

2005 - Premiera filmu W dół kolorowym wzgórzem w reżyserii Przemysława Wojcieszka.

2007 - W Warszawie zmarł Tadeusz Nalepa, gitarzysta i wokalista, legenda polskiego bluesa, twórca i lider zespołów Blackout i Breakout, autor wielu przebojów, m.in. „Oni zaraz przyjdą tu”, „Kiedy byłem małym chłopcem”, „Poszłabym za tobą”.

2011 - Premiera filmu „Sala samobójców” w reżyserii Jana Komasy.

2012 - W Warszawie zmarł Michał Issajewicz „Miś”, żołnierz ZWZ-AK, członek Zgrupowania Agat i Batalionu „Parasol”, uczestnik akcji wykonania wyroku na dowódcy SS i policji Dystryktu Warszawa, gen. Franzu Kutscherze; więzień KL Stutthof.

2015 - W Zalesiu Górnym zmarł Zbyszko Siemaszko, fotografik, reporter, dokumentalista odbudowy Warszawy, żołnierz Armii Krajowej.

2016 - W Warszawie zmarł Wojciech Skibiński - aktor teatralny i filmowy, związany ze stołecznymi teatrami, m.in. z Teatrem Dramatycznym; w filmie debiutował w „Zezowatym szczęściu” Andrzeja Munka; grał też m.in. w „Weselu” Wojciecha Smarzowskiego i w popularnym serialu „Czas honoru”.

2017 - W Warszawie zmarł ojciec Henryk Kietliński, pallotyn, prowincjał polskiej prowincji pallotynów, autor „Moich dialogów z Janem Pawłem II”, harcerz Szarych Szeregów, odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

2017 – Platforma Obywatelska usunęła ze swoich szeregów Jacka Saryusza-Wolskiego.

2018 – Zmarła aktorka Grażyna Staniszewska, znana m.in z filmów „Zamach”, „Krzyż Walecznych” oraz roli Danusi Jurandówny w „Krzyżakach” Aleksandra Forda.

2020 - Pandemia koronawirusa: Ministerstwo Zdrowia podało informację o pierwszym przypadku zakażenia wirusem SARS-CoV-2 w Polsce. „Pacjent zero” przyjechał do Zielonej Góry z Niemiec. 20 marca został uznany za ozdrowieńca.

2021 – W Warszawie odsłonięto pomnik Jana Zachwatowicza, architekta, historyka architektury, profesora Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, zasłużonego dla odbudowy warszawskiego Starego Miasta.

2022 – W Gliwicach zmarł mjr Aleksander Tarnawski ps. Upłaz, ostatni „Cichociemny”.

 

PAP

Wiadomości

Czarnek: Hołownia szaleje, nie uznaje Sądu Najwyższego, który zatwierdził go jako posła na Sejm

Bronią swoich! Sejm odrzucił wniosek o uchylenie immunitetu Frysztakowi

Radni chcą skontrolować klub piłkarski WKS Śląsk Wrocław

Ostre słowa Kowalskiego: chce, żeby ten tchórz minister Kierwiński w końcu wyszedł!

Gwiazda NBA LeBron James zawiesza konta w mediach społecznościowych

Ponad 800 osób może zostać zwolnionych w Raciborzu. Rafako dziś podjęło decyzję!

Mocne. Gembicka zgłasza wniosek o przebadanie Kołodziejczaka na obecność substancji psychoaktywnych

Szef SEC zrezygnował, rynek kryptowalut wystrzelił w górę!

Obajtek: paru nieodpowiedzialnych polityków drwi sobie z polskiej gospodarki

Marszałkini potrafi zadbać o swoich ludzi

Sejm prawie jednogłośnie za ułatwieniem udzielenia pomocy powodzianom

Kurski: zamiast pomocy dla ludzi od rządu, ludzie muszą brać kredyty

Coraz więcej firm w Niemczech ogłasza upadłość

Czy Sutryk upora się ze sprawą Marylin Monroe?

Trybunał Konstytucyjny może stracić pieniądze. Nie będzie na pensje dla sędziów

Najnowsze

Czarnek: Hołownia szaleje, nie uznaje Sądu Najwyższego, który zatwierdził go jako posła na Sejm

Gwiazda NBA LeBron James zawiesza konta w mediach społecznościowych

Ponad 800 osób może zostać zwolnionych w Raciborzu. Rafako dziś podjęło decyzję!

Mocne. Gembicka zgłasza wniosek o przebadanie Kołodziejczaka na obecność substancji psychoaktywnych

Szef SEC zrezygnował, rynek kryptowalut wystrzelił w górę!

Bronią swoich! Sejm odrzucił wniosek o uchylenie immunitetu Frysztakowi

Radni chcą skontrolować klub piłkarski WKS Śląsk Wrocław

Ostre słowa Kowalskiego: chce, żeby ten tchórz minister Kierwiński w końcu wyszedł!