Przejdź do treści
Polska 4 marca – co wydarzyło się tego dnia
facebook.com

Tego dnia odbyła się koronacja Władysława Jagiełły na króla Polski; w Gdańsku działalność rozpoczęła Szybka Kolej Miejska; w Biurze Prasowym Rządu zaprezentowano dziennikarzom tekst tzw. deklaracji lojalności; polska premiera filmu „Lista Schindlera”; Ministerstwo Zdrowia poinformowało o pierwszym przypadku zakażenia wirusem SARS-CoV-2. Urodzili się m. in. Narcyza Żmichowska, Kazimierz Świtalski, Józef Baran-Bilewski, Jan Zachwatowicz, Karol Estreicher, Ryszard Kapuściński, Adam Daniel Rotfeld, Hubert Wagner, Kazimierz Grześkowiak, Julian Krzewiński, Paweł Janas. Zmarli natomiast: Jakub Świnka, Artur Gustowski, Marian Pilarski, Stanisław Bizior, Adam Bień, Władysław Daniłowski, Jeremi Przybora, Tadeusz Nalepa, Michał Issajewicz, Zbyszko Siemaszko, Henryk Kietliński oraz Aleksander Tarnawski.

1314 - W Uniejowie zmarł Jakub Świnka, arcybiskup gnieźnieński w latach 1283-1314; zwolennik zjednoczenia państwa polskiego, podzielonego w wyniku rozbicia dzielnicowego.

1386 - W katedrze wawelskiej arcybiskup Bodzanta dokonał koronacji Władysława Jagiełły na króla Polski.

1484 - W Grodnie w wieku 26 lat zmarł królewicz Kazimierz, syn Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki; kanonizowany w 1602 r.; patron Korony i Litwy.

1504 – Zmarł Marcin Achrtsnicht, kanonik fromborski, który w swoim testamencie majątek przeznaczył na potrzeby szkoły katedralnej we Fromborku i jej biednych uczniów. Pochowany został we fromborskiej katedrze.

1513 - Piła uzyskała od Zygmunta I prawa miejskie na prawie magdeburskim.

1789 - W życie weszła Konstytucja Stanów Zjednoczonych, pierwsza ustawa zasadnicza na świecie, do której w Rzeczypospolitej odwołali się twórcy Konstytucji 3 Maja z 1791 r., będącej pierwszą europejską konstytucją.

1819 - W Warszawie urodziła się Narcyza Żmichowska, pisarka, poetka, uznawana za jedną z prekursorek feminizmu w Polsce; autorka „Poganki”, „Dwoistego życia” i „Białej róży”.

1846 - Powstanie krakowskie: dyktator powstania Jan Tyssowski wraz z oddziałem złożył broń na granicy pruskiej.

1846 - Wydano koncesję na budowę linii kolejowej ze Stargardu do Poznania, którą oddano do użytku 2 lata później.

1863 - Polskie oddziały powstańcze pod wodzą gen. Mariana Langiewicza stoczyły bitwę z Rosjanami pod Pieskową Skałą.

1886 - W Sanoku urodził się Kazimierz Świtalski, żołnierz Legionów Polskich, jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego; minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego (1928-1929), premier (1929), marszałek Sejmu w latach 1930-1935, senator.

1896 - Urodził się Stefan Pronaszko, piłkarz, współzałożyciel Polonii Warszawa, żołnierz wojny polsko-bolszewickiej i kampanii wrześniowej 1939 roku, major Wojska Polskiego, zamordowany w 1943 roku w niemieckim obozie Weimar-Buchenwald.

1899 - W Racławówce urodził się Józef Baran-Bilewski, kapitan Wojska Polskiego, sportowiec, mistrz Polski w pchnięciu kulą i rzucie dyskiem, rekordzista Polski, olimpijczyk; zamordowany w 1940 roku w Katyniu.

1900 - W Gatczynie koło Petersburga urodził się Jan Zachwatowicz, architekt, historyk sztuki, profesor Politechniki Warszawskiej; inicjator renowacji i odbudowy wielu zabytków polskich po 1945 r., m.in. Starego Miasta, katedry św. Jana i Zamku Królewskiego w Warszawie.

1903 - W Krakowie urodził się Adam Polewka, dziennikarz, pisarz, działacz polityczny, działacz PPS, KPP i PZPR, autor widowiska „Igrce w gród walą”.

1903 - W Czarnkowie w Wielkopolsce urodził się Wacław Taranczewski, malarz.

1904 - W Zakopanem powstał Związek Górali.

1906 - W Krakowie urodził się Karol Estreicher (junior), historyk sztuki, bibliograf, muzealnik, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, twórca Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Collegium Maius.

1928 - Odbyły się wybory do Sejmu II kadencji; najsilniejszym klubem parlamentarnym został Bezpartyjny Blok Wspierania Rządu, który zdobył 125 mandatów.

1932 - W Pińsku urodził się Ryszard Kapuściński - reporter, dziennikarz, publicysta, podróżnik, wieloletni korespondent Polskiej Agencji Prasowej; autor m.in. „Wojny futbolowej”, „Cesarza” oraz „Podróży z Herodotem”.

1935 - W Radomiu urodził się Kazimierz Paździor, bokser, mistrz olimpijski z Rzymu (1960) i mistrz Europy z Pragi (1957).

1938 - W Przemyślanach koło Lwowa urodził się Adam Daniel Rotfeld, dyplomata, znawca problematyki bezpieczeństwa; dyrektor Sztokholmskiego Międzynarodowego Instytutu Badań nad Pokojem (1990-2002); minister spraw zagranicznych RP (2005); członek Grupy Ekspertów NATO ds. przygotowania Nowej Koncepcji Strategicznej Sojuszu (2009-2010); od 2008 r. współprzewodniczący Polsko-Rosyjskiej Grupy do Spraw Trudnych; b. przewodniczący Rady Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia.

1939 - W sztabie Głównym Wojska Polskiego rozpoczęto prace nad planem obronnym na wypadek wojny z Niemcami o kryptonimie „Zachód”.

1940 - W Przemyślu zmarł Artur Gustowski, wielkopolski przedsiębiorca i dziennikarz, od 1907 roku wydawca poznańskiego pisma „Kupiec”, animator życia gospodarczego w Wielkopolsce.

1941 - Okupacyjne władze niemieckie wydały rozporządzenie o tzw. niemieckiej liście narodowościowej i niemieckiej przynależności państwowej na ziemiach wschodnich wcielonych do Rzeszy.

1941 - W Poznaniu urodził się Hubert Wagner, siatkarz, wielokrotny reprezentant Polski; trener, uważany za jednego z najwybitniejszych szkoleniowców w historii polskiego sportu; prowadzona przez niego drużyna siatkarzy zdobyła mistrzostwo świata w Meksyku w 1974 r. oraz złoty medal olimpijski dwa lata później w Montrealu.

1941 - W Ostrowie Wielkopolskim urodził się Kazimierz Grześkowiak, satyryk, aktor, członek Silnej Grupy pod Wezwaniem, autor przebojów „Chłop żywemu nie przepuści”, „To je moje”, „Odmieniec”, „Kawalerskie noce”.

1942 - W Sosnowcu urodził się Kazimierz Ratoń, poeta, autor tomików „Pieśni północne”, „Gdziekolwiek pójdę”, „Pieśni ocalone”.

1942 - W Oświęcimiu urodził się Henryk Waniek, śląski malarz, poeta, filozof, krytyk, scenograf; autor książek „Dziady berlińskie”, „Pitagoras na trawie”, „Finis Silesiae”.

1943 - W Warszawie zmarł Julian Krzewiński, aktor, śpiewak operowy (tenor), autor scenariuszy, librett i tekstów piosenek, m.in. „Bal na Gnojnej”, „Już młodość uleciała” oraz współautor scenariusza filmu Mieczysława Krawicza „Każdemu wolno kochać”.

1943 – Odbyła się Akcja Panienka, zamach dokonany przez oddział Kedywu Armii Krajowej na dowódcę posterunku Bahnschutzpolizei na dworcu Warszawa-Zachodnia Karla Schmalza.

1945 - Armia Czerwona zajęła Koszalin.

1945 - Rozpoczęła się bitwa o Kołobrzeg.

1947 - W Mysen w Norwegii urodził się Jan Garbarek, saksofonista jazzowy i kompozytor, polskiego pochodzenia.

1951 - W Gdańsku działalność rozpoczęła Szybka Kolej Miejska. Pierwsza linia obejmowała trasę Gdańsk Główny - Gdańsk-Nowy Port.

1951 - Premiera filmu Jana Rybkowskiego „Warszawska premiera” z Janem Koecherem w roli Stanisława Moniuszki.

1952 - W podziemiach Zamku Lubelskiego, zostali zamordowani przez funkcjonariuszy UB, mjr. Marian Pilarski ps. „Jar” i ppor. Stanisław Bizior ps. „Eam”.

1953 - W Pabianicach urodził się Paweł Janas, piłkarz, wielokrotny reprezentant Polski, członek drużyny, która na Mistrzostwach Świata w Hiszpanii w 1982 r. zdobyła trzecie miejsce; w latach 2003-2006 selekcjoner reprezentacji narodowej.

1968 - Decyzją ministra oświaty i szkolnictwa wyższego Henryka Jabłońskiego Adam Michnik i Henryk Szlajfer zostali bezprawnie skreśleni z listy studentów Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego; powodem usunięcia ich z uczelni był udział w studenckiej demonstracji przeciwko cenzurze oraz przekazywanie informacji o protestach zagranicznym dziennikarzom.

1970 - Zdzisław Marchwicki („wampir z Zagłębia”) zamordował w Siemianowicach Śląskich-Bytkowie swoją ostatnią ofiarę.

1979 - Papież Jan Paweł II ogłosił swoją pierwszą encyklikę „Redemptor Hominis”, poświęcona Jezusowi Chrystusowi jako Odkupicielowi.

1979 - Józef Glemp został mianowany biskupem diecezji warmińskiej.

1979 - Premiera serialu „Rodzina Połanieckich” w reżyserii Jana Rybkowskiego.

1981 - W Moskwie I sekretarz KC PZPR Stanisław Kania spotkał się z sowieckim przywódcą Leonidem Breżniewem; na spotkaniu omawiano m.in. działania, które miały ograniczyć wzrost znaczenia w Polsce Solidarności.

1982 - Stan wojenny: Andrzej Milczanowski skazany został na pięć lat więzienia za kierowanie w grudniu 1981 r. strajkiem w Regionie NSZZ „Solidarność” Pomorze Zachodnie.

1982 - Stan wojenny: w Biurze Prasowym Rządu zaprezentowano dziennikarzom tekst tzw. deklaracji lojalności, którą przedstawiono do podpisu osobom zwalnianym z obozów internowania.

1994 - Polska premiera filmu „Lista Schindlera” w reżyserii Stevena Spielberga, opowiadającego o Oskarze Schindlerze, niemieckim przemysłowcu, właścicielu Fabryki Wyrobów Emaliowanych w okupowanym Krakowie; w czasie wojny Schindler ocalił ok. 1200 Żydów - pracowników fabryki - przed wywózką do niemieckich obozów koncentracyjnych i zagłady.

1998 - W Warszawie zmarł Adam Bień, działacz ruchu ludowego, członek władz Polskiego Państwa Podziemnego, aresztowany przez NKWD i sądzony w procesie szesnastu w Moskwie.

2000 - W Miami Beach zmarł Władysław Daniłowski, pianista, śpiewak, kompozytor, współzałożyciel i kierownik Chóru Dana.

2004 - W Warszawie zmarł Jeremi Przybora, poeta, aktor, współtwórca Kabaretu Starszych Panów.

2005 - Premiera filmu W dół kolorowym wzgórzem w reżyserii Przemysława Wojcieszka.

2007 - W Warszawie zmarł Tadeusz Nalepa, gitarzysta i wokalista, legenda polskiego bluesa, twórca i lider zespołów Blackout i Breakout, autor wielu przebojów, m.in. „Oni zaraz przyjdą tu”, „Kiedy byłem małym chłopcem”, „Poszłabym za tobą”.

2011 - Premiera filmu „Sala samobójców” w reżyserii Jana Komasy.

2012 - W Warszawie zmarł Michał Issajewicz „Miś”, żołnierz ZWZ-AK, członek Zgrupowania Agat i Batalionu „Parasol”, uczestnik akcji wykonania wyroku na dowódcy SS i policji Dystryktu Warszawa, gen. Franzu Kutscherze; więzień KL Stutthof.

2015 - W Zalesiu Górnym zmarł Zbyszko Siemaszko, fotografik, reporter, dokumentalista odbudowy Warszawy, żołnierz Armii Krajowej.

2016 - W Warszawie zmarł Wojciech Skibiński - aktor teatralny i filmowy, związany ze stołecznymi teatrami, m.in. z Teatrem Dramatycznym; w filmie debiutował w „Zezowatym szczęściu” Andrzeja Munka; grał też m.in. w „Weselu” Wojciecha Smarzowskiego i w popularnym serialu „Czas honoru”.

2017 - W Warszawie zmarł ojciec Henryk Kietliński, pallotyn, prowincjał polskiej prowincji pallotynów, autor „Moich dialogów z Janem Pawłem II”, harcerz Szarych Szeregów, odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

2017 – Platforma Obywatelska usunęła ze swoich szeregów Jacka Saryusza-Wolskiego.

2018 – Zmarła aktorka Grażyna Staniszewska, znana m.in z filmów „Zamach”, „Krzyż Walecznych” oraz roli Danusi Jurandówny w „Krzyżakach” Aleksandra Forda.

2020 - Pandemia koronawirusa: Ministerstwo Zdrowia podało informację o pierwszym przypadku zakażenia wirusem SARS-CoV-2 w Polsce. „Pacjent zero” przyjechał do Zielonej Góry z Niemiec. 20 marca został uznany za ozdrowieńca.

2021 – W Warszawie odsłonięto pomnik Jana Zachwatowicza, architekta, historyka architektury, profesora Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, zasłużonego dla odbudowy warszawskiego Starego Miasta.

2022 – W Gliwicach zmarł mjr Aleksander Tarnawski ps. Upłaz, ostatni „Cichociemny”.

 

PAP

Wiadomości

Zwycięstwo Donalda Trumpa to również zasługa Polonii | Zdaniem Kowalskiego

HIT! Lis przyznał się, że jest członkiem KO? Ten wpis na to wskazuje!

Kolejne masowe zwolnienia. Pracę ma stracić ponad 200 osób

Kanthak: Donald Tusk jest boomerem, który uważa, że żyje w czasach, kiedy nie było Internetu

Ziobro ukarany za nieobecność na nielegalnej komisji ds. "Pegasusa". Polityk: "ukarała mnie celebrytka TVN"

Express Republiki | 09.11.2024 | Republika

Obywatelskie ujęcie kompletnie pijanego... policjanta, który przewoził dziecko

"Budda" miał być szantażowany. Prokuratura potwierdza, że zajmowała się tą sprawą

Gryglas: Pomnik Ofiar Tragedii Smoleńskiej to miejsce, które powinno nas łączyć

Republika: o 19.45 zapraszamy na Gościa Dzisiaj

Manasterski: w retoryce Donalda Tuska oskarżanie kogoś o związki z Rosją jest wygodnym narzędziem

Dla Tuska Trump to "nakryty na kradzieży złodziej", a dla żony Sikorskiego - "produkt mafijnego świata"

Polska Federacja Ruchów Obrony Życia ostro reaguje na decyzję większości sejmowej godzącej w prawa dzieci nienarodzonych

Prawybory w KO wyłonią kandydata na prezydenta. Internauci bezlitośni wobec nominowanych

Bitwa Polityczna | Kłamstwa Tuska o Trumpie [wideo]

Najnowsze

Zwycięstwo Donalda Trumpa to również zasługa Polonii | Zdaniem Kowalskiego

Ziobro ukarany za nieobecność na nielegalnej komisji ds. "Pegasusa". Polityk: "ukarała mnie celebrytka TVN"

Express Republiki | 09.11.2024 | Republika

Obywatelskie ujęcie kompletnie pijanego... policjanta, który przewoził dziecko

"Budda" miał być szantażowany. Prokuratura potwierdza, że zajmowała się tą sprawą

HIT! Lis przyznał się, że jest członkiem KO? Ten wpis na to wskazuje!

Kolejne masowe zwolnienia. Pracę ma stracić ponad 200 osób

Kanthak: Donald Tusk jest boomerem, który uważa, że żyje w czasach, kiedy nie było Internetu