Przejdź do treści
Polska 31 grudnia – co wydarzyło się tego dnia
facebook.com

Tego dnia w willi architekta Henryka Zaremby doszło do zabójstwa jego 17-letniej córki Elżbiety; Henryk Zygalski, Jerzy Różycki i Marian Rejewski złamali szyfr „Enigmy”; zaprezentowano pierwszy egzemplarz Syreny; zawieszono stan wojenny; powstała firma Centertel Polska. Urodzili się m. in. Kasper Niesiecki, Wojciech Kossak, Włodzimierz Przerwa-Tetmajer, Tadeusz Breza, Halina Czerny-Stefańska, Jan Dworak, Paweł Dunin-Wąsowicz, Agnieszka Grochowska. Zmarli natomiast: Janusz Radziwiłł, Bogusław Radziwiłł, Olgierd Terlecki, Wiesław Drzewicz, Kazimierz Dejmek, Adam Skwira oraz Roman Bartoszcze.

1435 - W Brześciu Kujawskim Polska zawarła pokój wieczysty z Zakonem Krzyżackim.

1655 - W Tykocinie zmarł książę Janusz Radziwiłł, wojewoda wileński, hetman wielki litewski, przywódca dysydentów na Litwie; w 1655 r. wspólnie z księciem Bogusławem Radziwiłłem podpisał w Kiejdanach ze Szwedami układ, w którym uznawał Karola X Gustawa za króla Polski i zgadzał się na detronizację Jana II Kazimierza.

1669 - Podczas polowania w okolicach Królewca zmarł książę Bogusław Radziwiłł; koniuszy wielki litewski; w 1655 r. wspólnie z księciem Januszem Radziwiłłem podpisał w Kiejdanach ze Szwedami układ, w którym uznawał Karola X Gustawa za króla Polski i zgadzał się na detronizację Jana II Kazimierza; w latach 1657-1669 gubernator Prus Książęcych; protektor kalwinizmu.

1682 - Urodził Kasper Niesiecki, jezuita, genealog i heraldyk, autor „Herbarza polskiego”.

1726 - Papież Benedykt XIII kanonizował Stanisława Kostkę.

1771 - W Gałęzowie na Lubelszczyźnie urodził się Kajetan Koźmian, poeta, krytyk literacki, publicysta.

1856 - W Paryżu urodził się Wojciech Kossak, malarz, przedstawiciel nurtu malarstwa historycznego i batalistycznego.

1861 - W Harklowej koło Nowego Targu urodził się Włodzimierz Przerwa-Tetmajer, malarz, grafik, współzałożyciel i działacz PSL, pierwowzór postaci Gospodarza w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego.

1887 - W Przeworsku urodził się Jan Chmurowicz, generał WP, w czasie kampanii polskiej 1939 r. dowodził obroną Przemyśla.

1888 - W Derebczynie koło Jampola urodził się Andrzej Pronaszko, malarz, scenograf.

1905 - W Siekierzyńcach na Wołyniu urodził się Tadeusz Breza, pisarz i dyplomata, autor powieści „Urząd” i zbioru esejów „Spiżowa brama”.

1922 - W Krakowie urodziła się Halina Czerny-Stefańska, pianistka; w 1949 r. ex aequo z reprezentantką ZSRS Bellą Dawidowicz zdobyła pierwszą nagrodę w Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina.

1931 - W nocy z 30 na 31 grudnia w willi architekta Henryka Zaremby pod Lwowem doszło do zabójstwa podczas snu jego 17-letniej córki Elżbiety. Proces oskarżonej o dokonanie zbrodni guwernantki Rity Gorgonowej był jednym z najgłośniejszych w II RP. W 1977 roku na kanwie tej historii powstał film fabularny Sprawa Gorgonowej w reżyserii Janusza Majewskiego z Ewą Dałkowską w roli tytułowej.

1932 - Polscy matematycy Henryk Zygalski, Jerzy Różycki i Marian Rejewski złamali szyfr „Enigmy” - niemieckiej maszyny kodującej.

1940 - Premiera filmu Żołnierz królowej Madagaskaru w reżyserii Jerzego Zarzyckiego.

1943 -  W Warszawie w nocy z 31 grudnia na 1 stycznia działacze komunistyczni powołali Krajową Radę Narodową, jej przewodniczącym został Bolesław Bierut.

1944 - Krajowa Rada Narodowa powołała w miejsce PKWN Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej, na jego czele stanął Edward Osóbka-Morawski.

1944 - Zbrodnia w Uhryńkowcach (powiat zaleszczycki), dokonana w nocy z 31 grudnia na 1 stycznia przez oddziały UPA i SKW na ok. 150 Polakach. Większość ofiar spłonęła żywcem. Tych, którym udało się wyrwać z pożogi, brutalnie mordowano przy użyciu siekier, wideł i ostrych narzędzi.

1948 - W Sochaczewie urodził się Jan Dworak, dziennikarz, publicysta, działacz opozycji w PRL, współtwórca wydawnictw drugiego obiegu, internowany w stanie wojennym, w 1989 r. uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu, b. prezes Telewizji Polskiej i b. przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.

1949 - Rozpoczęła działalność Wojskowa Centrala Handlowa.

1953 - Zaprezentowano pierwszy, przedprototypowy egzemplarz Syreny.

1956 - Ustroń otrzymał prawa miejskie.

1959 - Prawa miejskie otrzymały Karpacz i Szklarska Poręba.

1967 - W Warszawie urodził się Paweł Dunin-Wąsowicz, krytyk literacki, wydawca, dziennikarz, twórca pisma „Lampa” i wydawnictwa „Lampa i Iskra Boża”.

1972 - W Warszawie urodził się Konrad Niewolski, reżyser, scenarzysta.

1978 - W Polsce rozpoczęły się opady śniegu, które zapoczątkowały tzw. zimę stulecia.

1979 - W Warszawie urodziła się Agnieszka Grochowska, aktorka; w filmie Andrzeja Wajdy „Wałęsa. Człowiek z nadziei” zagrała rolę Danuty Wałęsy.

1982 - Rada Państwa zawiesiła na terenie całego kraju stan wojenny.

1986 - W Krakowie powstało Muzeum Historii Fotografii.

1986 - W Krakowie zmarł Olgierd Terlecki, pisarz, publicysta; w czasie II wojny światowej żołnierz 2 Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa.

1988 - Krzysztof Wielicki dokonał pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Lhotse.

1996 - W Warszawie zmarł Wiesław Drzewicz, aktor, znany m.in. z seriali „W labiryncie” i „07 zgłoś się”; dużą popularność zyskał dzięki roli dozorcy w radiowych „Matysiakach”; swojego głosu użyczył postaci Gargamela z animowanego serialu dla dzieci „Smerfy”.

2002 - W Warszawie zmarł Kazimierz Dejmek, reżyser teatralny, aktor, dyrektor teatrów, minister kultury i sztuki w latach 1993-96.

2007 - W Katowicach zmarł Adam Skwira, jeden z przywódców strajku w kopalni „Wujek” na początku stanu wojennego; po strajku, krwawo stłumionym przez siły milicyjne, spędził w więzieniu półtora roku.

2013 - W Warszawie zmarł Andrzej Turski, dziennikarz radiowy i telewizyjny.

2013 - Telekomunikacja Polska i PTK Centertel połączyły się w Orange Polska.

2015 - W Inowrocławiu zmarł Roman Bartoszcze - jeden z liderów „Solidarności Chłopskiej”, działacz w NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”, wydawał pismo „Żywią i bronią”, założyciel Polskiego Forum Ludowo-Chrześcijańskiego „Ojcowizna”, poseł i pierwszy prezes odrodzonego PSL.

 

 

PAP

Wiadomości

Niemieckie SPD idzie w zaparte. Upadł Scholz! Niech żyje Scholz!

Zmiany w życiu potencjalnego kandyata PiS na Prezydenta RP

Czarnek: Hołownia szaleje, nie uznaje Sądu Najwyższego, który zatwierdził go jako posła na Sejm

Bronią swoich! Sejm odrzucił wniosek o uchylenie immunitetu Frysztakowi

Radni chcą skontrolować klub piłkarski WKS Śląsk Wrocław

Ostre słowa Kowalskiego: chce, żeby ten tchórz minister Kierwiński w końcu wyszedł!

Gwiazda NBA LeBron James zawiesza konta w mediach społecznościowych

Ponad 800 osób może zostać zwolnionych w Raciborzu. Rafako dziś podjęło decyzję!

Mocne. Gembicka zgłasza wniosek o przebadanie Kołodziejczaka na obecność substancji psychoaktywnych

Szef SEC zrezygnował, rynek kryptowalut wystrzelił w górę!

Obajtek: paru nieodpowiedzialnych polityków drwi sobie z polskiej gospodarki

Marszałkini potrafi zadbać o swoich ludzi

Sejm prawie jednogłośnie za ułatwieniem udzielenia pomocy powodzianom

Kurski: zamiast pomocy dla ludzi od rządu, ludzie muszą brać kredyty

Coraz więcej firm w Niemczech ogłasza upadłość

Najnowsze

Niemieckie SPD idzie w zaparte. Upadł Scholz! Niech żyje Scholz!

Radni chcą skontrolować klub piłkarski WKS Śląsk Wrocław

Ostre słowa Kowalskiego: chce, żeby ten tchórz minister Kierwiński w końcu wyszedł!

Gwiazda NBA LeBron James zawiesza konta w mediach społecznościowych

Ponad 800 osób może zostać zwolnionych w Raciborzu. Rafako dziś podjęło decyzję!

Zmiany w życiu potencjalnego kandyata PiS na Prezydenta RP

Czarnek: Hołownia szaleje, nie uznaje Sądu Najwyższego, który zatwierdził go jako posła na Sejm

Bronią swoich! Sejm odrzucił wniosek o uchylenie immunitetu Frysztakowi