Przejdź do treści
Polska 28 maja – co wydarzyło się tego dnia
PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia rozpoczął się I Targ Poznański, później impreza międzynarodowa; Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich zdobyła Narwik; w Lesie Sękocińskim Niemcy rozstrzelali 223 więźniów Pawiaka; utworzono Kongres Polonii Amerykańskiej; premiera filmu „Nie ma mocnych”; Sejm uchwalił ustawę o podziale administracyjnym tworząc 49 województw; Sejm przyjął uchwałę lustracyjną zobowiązując MSW do ujawnienie współpracowników UB i SB. Urodzili się m. in. Jerzy Henryk Lubomirski, Marian Smoluchowski, Henryk Strasburger, Bronisław Pieracki, Irena Krzywicka, Leonid Teliga, Leszek Herdegen, Wojciech Karolak. Zmarli natomiast: Mikołaj Radziwiłł, kard. Stefan Wyszyński, Konrad Nałęcki, Edward Wende, Lechosław Goździk oraz Henryk Samsonowicz.

1349 – We Wrocławiu i Świdnicy doszło do pogromów Żydów posądzanych o wywołanie epidemii i głodu.

1513 – Drukarnia Floriana Unglera w Krakowie wydała modlitewnik Raj duszny autorstwa Biernata z Lublina, jedną z pierwszych książek napisanych w języku polskim.

1565 - W Wilnie zmarł Mikołaj Radziwiłł, nazywany Czarnym, kanclerz wielki litewski, wojewoda wileński; kalwin, protektor reformacji na Litwie; brat stryjeczny Barbary Radziwiłłówny; twórca potęgi rodu Radziwiłłów.

1593 – Tarnobrzeg uzyskał prawa miejskie.

1817 - Urodził się Jerzy Henryk Lubomirski, poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego oraz austriackiej Rady Państwa i Izby Panów; kurator Ossolineum we Lwowie, mecenas kultury.

1871 - Upadek Komuny Paryskiej i zakończenie walk na ulicach Paryża, w których brali udział m.in. Jarosław Dąbrowski (naczelny wódz wojsk komuny, zginął w wyniku walk) i Walery Antoni Wróblewski.

1872 - Urodził się Marian Smoluchowski, fizyk, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego, jeden z najwybitniejszych uczonych polskich.

1877 - W Czerei, obecnie na Białorusi, urodził się Oskar Miłosz, piszący po francusku poeta, litewski dyplomata, krewny Czesława Miłosza.

1886 - Otwarto dworzec kolejowy Brześć Centralny.

1887 - W Zagłębiu Dąbrowskim urodził się Henryk Strasburger, prawnik, ekonomista, minister przemysłu i handlu (1921-1923), generalny komisarz RP w Gdańsku w latach 1924-1932; od 1932 r. prezes Centralnego Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów. W czasie II wojny światowej minister skarbu w rządzie gen. Władysława Sikorskiego.

1895 - W Gorlicach urodził się Bronisław Pieracki, oficer Legionów Polskich, członek POW, pułkownik WP; jeden z czołowych działaczy BBWR; zastępca szefa Sztabu Głównego WP (1928-1929); od 1929 r. wiceminister a od 1931 r. minister spraw wewnętrznych; zginął w 1934 r. w wyniku zamachu dokonanego przez członka Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów.

1899 - W Jenisejsku na Syberii urodziła się Irena Krzywicka, pisarka, publicystka, zaangażowana w działania dotyczące edukacji seksualnej, planowania rodziny i równouprawnienia kobiet.

1904 - W Desznie niedaleko Jędrzejowa urodził się Wincenty Pstrowski, górnik, rębacz dołowy, propagandowy wzór przodownika pracy w PRL-u.

1917 - W Wiaźmie w Rosji urodził się Leonid Teliga, żeglarz, lotnik; w czasie II wojny światowej walczył m.in. w 300 dywizjonie lotnictwa bombowego „Ziemi Mazowieckiej”; jako pierwszy Polak odbył samotny rejs dookoła świata na jachcie Opty (1967-1969).

1921 - Rozpoczął się I Targ Poznański, impreza, która w następnych latach przerodziła się w targi o charakterze międzynarodowym.

1922 - Reprezentacja Polski w piłce nożnej w swym trzecim oficjalnym meczu odniosła pierwsze zwycięstwo, pokonując w Sztokholmie Szwecję 2:1. Pierwszego w historii gola w 23. minucie zdobył z rzutu karnego Józef Klotz.

1923 - Powołano rząd Wincentego Witosa, tworzony przez koalicję PSL „Piast”, Związek Ludowo Narodowy i Chrześcijańską Demokrację.

1929 - W Poznaniu urodził się Leszek Herdegen, aktor, literat; uczestnik Powstania Warszawskiego; występował w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie, a następnie w warszawskich teatrach Studio i Powszechnym; zagrał m.in. w filmach „Kwiecień”, „Mansarda”, „Faraon”, „Potop”, a także w serialu „Stawka większa niż życie”.

1939 - W Warszawie urodził się Wojciech Karolak, pianista i kompozytor jazzowy.

1940 - Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich, walcząca w składzie alianckich sił ekspedycyjnych, zdobyła Narwik.

1941 - Niemcy wywieźli z więzienia na Pawiaku do obozu koncentracyjnego Auschwitz 304 mężczyzn, wśród nich znajdował się o. Maksymilian Rajmund Kolbe.

1942 - W Lesie Sękocińskim koło Magdalenki Niemcy rozstrzelali 223 więźniów Pawiaka. Wśród ofiar były 22 kobiety. Formowanie transportu rozpoczęto w nocy, więźniom kazano wychodzić z cel nie pozwalając się im nawet ubrać. Grozę całej sytuacji potęgowała gwałtowna burza, która tej nocy szalała w Warszawie. Egzekucje rozpoczęto około 4 nad ranem na terenie majątku Łazy gdzie dzień wcześniej żołnierze niemieccy wykopali rowy. Więźniów mordowano strzałami z broni maszynowej i grzebano ich w trzech zbiorowych mogiłach. Aby ukryć miejsce zbrodni posadzono młody las brzozowy, w egzekucji zginęli reprezentanci różnych grup społecznych.

1942 - W getcie krakowskim Niemcy rozpoczęli pierwszą akcję deportacyjną, która trwała do 8 czerwca. Około 5 tys. Żydów wywieziono do niemieckiego obozu zagłady w Bełżcu.

1943 - Po pacyfikacji Leżajska Niemcy rozstrzelali 43 jego mieszkańców.

1943 - W nocy z 27 na 28 maja patrole dywersyjne Armii Krajowej dokonały likwidacji 28. konfidentów Gestapo w Radomsku.

1944 - W Buffalo w USA rozpoczęło się spotkanie polskich działaczy społecznych, w czasie którego utworzono Kongres Polonii Amerykańskiej.

1946 – We Fromborku odbyły się uroczystości kopernikowskie, w których udział wziął prezydent Bolesław Bierut. Umieścił on wówczas pod epitafium Mikołaja Kopernika gałązkę wawrzynu z Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Na szczycie wierzy Kopernika umieścił także metalowy symbol układu heliocentrycznego, który znajduje się tam do dziś.

1974 - Premiera filmu „Nie ma mocnych” w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego.

1975 - Sejm uchwalił ustawę o nowym podziale administracyjnym kraju, dotyczącą m.in. likwidacji powiatów i zwiększenia liczby województw z 17. do 49.

1975 - Rozpoczął działalność Teatr Dramatyczny w Elblągu.

1981 - W Warszawie zmarł kardynał Stefan Wyszyński, kapelan Powstania Warszawskiego, biskup lubelski, arcybiskup metropolita gnieźnieński i warszawski, od 1948 r. prymas Polski, nazwany Prymasem Tysiąclecia.

1983 - Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego skazał Zdzisława Najdera, oskarżonego o szpiegostwo, zaocznie na karę śmierci oraz kary dodatkowe: pozbawienia praw publicznych na zawsze i konfiskatę mienia w całości.

1991 - W Warszawie zmarł Konrad Nałęcki, reżyser, twórca serialu „Czterej pancerni i pies”.

1992 - Sejm przyjął uchwałę lustracyjną, zobowiązującą ministra spraw wewnętrznych do podania do 6 czerwca 1992 r. „pełnej informacji na temat urzędników państwowych od szczebla wojewody wzwyż, a także senatorów i posłów; do 2 miesięcy - sędziów, prokuratorów i adwokatów oraz do 6 miesięcy - radnych gmin i członków zarządów gmin - będących współpracownikami UB i SB w latach 1945-1990”.

1992 - Powstało przedsiębiorstwo Fiat Auto Poland.

1993 - Sejm przegłosował wotum nieufności dla rządu Hanny Suchockiej.

1998 - Wmurowano pierwszą mosiężną gwiazdę (dla Andrzeja Seweryna) na Alei Gwiazd w Łodzi.

1999 - Rozpoczęły się rozgrywane na polskich parkietach XXVII Mistrzostwa Europy w Koszykówce Kobiet.

1999 - W Krakowie zmarł Jan Lebenstein, malarz, grafik.

2002 - W Warszawie zmarł Edward Wende, adwokat, obrońca w procesach politycznych, oskarżyciel posiłkowy w procesie zabójców księdza Jerzego Popiełuszki. Senator, poseł, członek Trybunału Stanu.

2004 - Sejm RP powołał komisję śledczą w sprawie PKN Orlen.

2006 - Papież Benedykt XVI odprawił mszę na krakowskich Błoniach, a następnie udał się do byłego niemieckiego obozu zagłady Auschwitz.

2007 - Ukazał się album Strach się bać zespołu „Lady Pank”.

2008 - W Świnoujściu zmarł Lechosław Goździk, legendarny przywódca strajków w warszawskiej FSO w 1956r.

2008 – Na Stadionie Śląskim w Chorzowie odbył się koncert zespołu Metallica.

2008 – Selekcjoner Leo Beenhakker ogłosił skład reprezentacji Polski na Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej UEFA Euro 2008 w Austrii i Szwajcarii.

2009XIV Dalajlama Tenzin Gjaco, Tadeusz Mazowiecki, Michał Sumiński i pośmiertnie rotmistrz Witold Pilecki zostali Honorowymi Obywatelami miasta stołecznego Warszawy.

2013 – W Warszawie odsłonięto Pomnik w hołdzie żołnierzom Żandarmerii Wojskowej.

2021 – W Warszawie zmarł prof. Henryk Samsonowicz, historyk, znawca średniowiecza, minister edukacji w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, Kawaler Orderu Orła Białego, członek PAN i PAU, wiceprzewodniczący Rady Muzeum Historii Polski (2011–2019), rektor Uniwersytetu Warszawskiego w latach 1980-1982. Był autorem ok. 800. prac naukowych, w tym 16. książek i podręczników uniwersyteckich, kilkuset artykułów i ponad 200. recenzji.

PAP

Wiadomości

Zalewska: straty powodzi liczone są już w dziesiątkach miliardów złotych

TYLKO U NAS! Bocheński szczerze o aborcji [wideo]

Alerty IMGW dalej obowiązują. Jaka będzie pogoda tej nocy?

Uwaga! Poważne problemy z dostępem do gotówki na południu kraju

Ataki polityków na WOT i OSP

Mocne słowa Trumpa: to wina Harris i Bidena, że do mnie strzelają!

Republika: „W Punkt” o godz.21:10

Ludzie stracili dorobek życia, a Premier wrzuca zdjęcie, że je zupę!

Czarnek: rząd powinien bezwzględnie organizować pomoc dla powodzian!

Kolejny dowód na to, że rząd nie radzi sobie w ogóle z powodzią. ZOBACZ WIDEO

Szef BBN Jacek Siewiera: czeka nas bardzo trudny czas, to niestety nie koniec

Republika pomaga! Pomoc dla powodzian

Niż genueński powoli ustępuje, jednak sytuacja powodziowa jest nadal dramatyczna. Prognoza na najbliższe godziny

Jak dziś czuje się poseł KO Małgorzata Tracz, która występowała przeciwko wzmocnieniu Nysy Kłodzkiej

Straż Graniczna zatrzymała Azera za przemyt ludzi!

Najnowsze

Zalewska: straty powodzi liczone są już w dziesiątkach miliardów złotych

Ataki polityków na WOT i OSP

Mocne słowa Trumpa: to wina Harris i Bidena, że do mnie strzelają!

Republika: „W Punkt” o godz.21:10

Ludzie stracili dorobek życia, a Premier wrzuca zdjęcie, że je zupę!

TYLKO U NAS! Bocheński szczerze o aborcji [wideo]

Alerty IMGW dalej obowiązują. Jaka będzie pogoda tej nocy?

Uwaga! Poważne problemy z dostępem do gotówki na południu kraju