Tego dnia w Radzyniu Chełmińskim założony został „Związek Jaszczurczy”; oddział Kedywu OSA przeprowadził zamach bombowy w Berlinie; władze PRL wykonały wyrok śmierci (powieszenie) na gen. Auguście Emilu Fieldorfie; zakończył się proces „taterników”; w Krakowie doszło do starć pomiędzy studentami i milicją; wyłączono reaktor jądrowy EWA. Urodzili się m. in. Kazimierz Małachowski, Julian Goslar, Julian Kaden Bandrowski, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Zdzisław Beksiński, Władysław Kowalski, Marek Król, Martyna Jakubowicz. Zmarli natomiast: Władysław Seyda, Emil Zegadłowicz, Czesław Tański. August Emil Fieldorf, Lech Bądkowski, Jerzy Kreczmar, Franciszek Kamiński, Tadeusz Sumiński, Ryszard Bender oraz Gustaw Lutkiewicz.
1243 – We Lwówku Śląskim odbył się pierwszy turniej rycerski na ziemiach polskich.
1272 – Książę Władysław Opolski nadał prawa miejskie Żorom.
1393 - Król Władysław II Jagiełło odnowił fundację klasztoru paulinów na Jasnej Górze, przyznając mu kolejne przywileje.
1397 - W Radzyniu Chełmińskim założony został Związek Jaszczurczy, polska organizacja rycerska działająca na terenach państwa Zakonu Krzyżackiego, a od 1410 roku w konspiracji.
1529 - Na skutek wichury zawalił się 50-metrowy drewniany hełm na wieży kościoła św. Elżbiety we Wrocławiu.
1595 - W Sarbiewie pod Płońskiem urodził się Maciej Kazimierz Sarbiewski, poeta, teolog, teoretyk literatury.
1765 - W Wiszniewie koło Słonima urodził się Kazimierz Małachowski, uczestnik Insurekcji Kościuszkowskiej i rosyjskiej kampanii Napoleona, żołnierz Legionów Polskich i armii Księstwa Warszawskiego.
1768 – Został podpisany narzucony przez państwa ościenne traktat warszawski („Traktat wieczystej przyjaźni pomiędzy Rosją a Rzecząpospolitą”), który przywrócił dysydentom swobodę kultu publicznego i prawa obywatelskie.
1818 - Ośmioletni Fryderyk Chopin po raz pierwszy wystąpił publicznie. Koncert odbył się w Pałacu Radziwiłłowskim w Warszawie (dziś Pałac Prezydencki).
1820 - Urodził się Julian Goslar, działacz niepodległościowy, uczestnik powstania 1846 roku i Wiosny Ludów, stracony w 1853 roku.
1833 - W nowo otwartym Teatrze Wielkim w Warszawie, zbudowanym według projektu Antonia Corazziego, odbyło się pierwsze przedstawienie - „Cyrulik Sewilski” Gioacchina Rossiniego.
1846 - Powstanie krakowskie: dyktatorem powstania został członek Rządu Narodowego Jan Tyssowski.
1849 - W Wiedniu zmarł Wacław Zalewski, pisarz, poeta, polityk, gubernator Galicji (1848-49).
1863 - Powstanie Styczniowe: Pod Małogoszczą doszło do bitwy pomiędzy oddziałami gen. Mariana Langiewicza i wojskami rosyjskimi; w wyniku starcia gen. Langiewicz zmuszony był wycofać się w stronę granicy Galicji.
1885 - W Rzeszowie urodził się Juliusz Kaden-Bandrowski, żołnierz Legionów Polskich, pisarz, autor powieści „Generał Barcz”, „Czarne skrzydła” i „Mateusz Bigda”.
1885 - W Warszawie urodził się Stanisław Ignacy Witkiewicz „Witkacy” - malarz, pisarz, dramaturg, filozof, fotograf - autor m.in. „Nienasycenia” i „Szewców”, twórca słynnych portretów, główny teoretyk awangardowej grupy malarzy formistów. Założył w Zakopanem Teatr Niezależny, w którym objął kierownictwo artystyczne. Był jednym z najoryginalniejszych twórców kultury polskiej. 18 września 1939 r. popełnił samobójstwo w Jeziorach - kresowej wiosce.
1905 - Rewolucja 1905: w Warszawie miała miejsce pierwsza akcja zbrojna bojowców PPS.
1911 - W Krakowie urodził się Włodzimierz Reczek, działacz sportowy, polityk, w latach 1952-74 prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego, prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej (1981-84), członek Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (1961-96), działacz PPS i PZPR, poseł na sejm PRL.
1912 - W Warszawie urodziła się Zofia Chądzyńska, tłumaczka, pisarka, popularyzatorka literatury iberoamerykańskiej.
1921 - W Rydze został podpisany polsko-sowiecki układ o repatriacji zakładników, jeńców cywilnych i wojennych, osób internowanych, uchodźców i emigrantów.
1925 - Prasa warszawska rozpoczęła drukowanie programu pierwszej polskiej radiowej stacji nadawczej.
1928 - Rozporządzenie prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego o utworzeniu Biblioteki Narodowej w Warszawie - centralnej biblioteki państwa polskiego, nawiązującej do tradycji Biblioteki Załuskich z XVIII w.
1929 - W Sanoku urodził się Zdzisław Beksiński malarz, fotograf, rzeźbiarz; jego obrazy pokazywane były w prestiżowych galeriach na całym świecie, m.in. we Włoszech, Niemczech, Francji, Belgii. Jako jedyny Europejczyk ma stałą ekspozycję w muzeum sztuki w japońskiej Osace.
1931 - SS „Niemen” jako pierwszy polski statek handlowy przekroczył równik. Wcześniej uczynił to jedyne okręt żaglowy Szkoły Morskiej „Lwów”.
1933 - Premiera filmu „Każdemu wolno kochać” w reżyserii Mieczysława Krawicza i Janusza Warneckiego.
1934 - Premiera filmu „Pieśniarz Warszawy” w reżyserii Michała Waszyńskiego.
1936 - W Żurawcach koło Tomaszowa Lubelskiego urodził się Władysław Kowalski, aktor, pedagog, związany z warszawskimi teatrami: Ateneum, Powszechnym i Dramatycznym; wystąpił m.in. w filmach „Złoto”, „Trzeba zabić tę miłość”, „Medium”, „Cynga”, „Katyń”, a także w serialu „Kolumbowie”.
1939 - W Poznaniu zmarł Władysław Seyda, prawnik, polityk ruchu narodowego, członek Ligi Narodowej i Naczelnego Komitetu Narodowego w Powstaniu Wielkopolskim, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego (1924-29).
1940 - Nieznani sprawcy zamordowali niemieckiego burmistrza Legionowa. W odwecie Niemcy rozstrzelali 2 dni później w Palmirach 190 mieszkańców miasta i okolic.
1941 - W Sosnowcu zmarł Emil Zegadłowicz, poeta, prozaik, tłumacz, autor m.in. „Zmór”, „Motorów”.
1942 - W Olszance koło Żyrardowa zmarł Czesław Tański, konstruktor lotniczy, popularyzator lotnictwa; malarz.
1943 - W Berlinie na stacji Friedrichstrasse żołnierze oddziału wydzielonego „Osa” (Organizacja Specjalnych Akcji Bojowych), podporządkowanego bezpośrednio Komendantowi Armii Krajowej, przeprowadzili zamach bombowy, w wyniku którego zginęło 36 osób, a 78 zostało rannych; ofiarami w większości byli żołnierze Wehrmachtu i funkcjonariusze niemieckiej policji.
1943 - W odwecie za pomoc udzielaną Żydom okupanci niemieccy spacyfikowali wieś Paulinów koło Sokołowa Podlaskiego, mordując 11 Polaków oraz trzech uciekinierów korzystających z ich wsparcia.
1947 – Przed Najwyższym Trybunałem Narodowym zakończył się proces członków okupacyjnych władz Warszawy.
1949 - Została powołana Komisja Bezpieczeństwa KC PZPR.
1953 - W Warszawie w więzieniu na Mokotowie władze komunistyczne wykonały wyrok śmierci (przez powieszenie) na gen. Auguście Emilu Fieldorfie „Nilu”. Gen. Fieldorf był organizatorem i dowódcą Kedywu Komendy Głównej AK, jednym z najbardziej zasłużonych żołnierzy Rzeczypospolitej, Armii Krajowej i polskiego podziemia niepodległościowego Egzekucję nadzorowali prokurator Witold Gatner i wicedyrektor Departamentu Sądowego Prokuratury Generalnej Alicja Graff.
1953 - W Poznaniu urodził Marek Król, dziennikarz, polityk, poseł na Sejm PRL z list PZPR, sekretarz Komitetu Centralnego PZPR, redaktor naczelny tygodnika „Wprost” (1989-2009).
1954 - Premiera filmu „Piątka z ulicy Barskiej” w reżyserii Aleksandra Forda.
1955 - W Krakowie urodziła się Martyna Jakubowicz, wokalistka folkowo-bluesowa, kompozytorka, autorka przebojów „W domach z betonu”, „Wielka fala, kiedy będę starą kobietą”, „Kołysanka dla Misiaków”.
1960 - Ze służby wycofany został niszczyciel ORP „Burza”.
1967 - Premiera filmu Henryka Kluby „Chudy i inni”.
1969 - Do Gdyni powrócił z ostatniego rejsu m/s „Batory”.
1970 - W Warszawie zakończył się proces „taterników”, oskarżonych o przekazywanie do paryskiej „Kultury” dokumentów dotyczących wydarzeń marcowych oraz przemycanie przez Tatry do Polski wydawnictw emigracyjnych. Byli to: Maciej Kozłowski, Andrzej Mróz, Maria Tworkowska, Krzysztof Szymborski, Jan Krzysztof Kelus, Maciej Włodek, Urszula Sikorska oraz Jakub Karpiński i Małgorzata Szpakowska, którzy niezależnie zbierali dokumentację wydarzeń Marca 1968. Kary były surowe - od 3 lat do 4,5 roku więzienia. Później zostały nieco złagodzone przez Sąd Najwyższy. Na mocy amnestii we wrześniu 1970 roku, jako ostatni więzienie opuścił Maciej Kozłowski.
1973 - W Warszawie urodził się Jan Klata, dramaturg, reżyser teatralny, w latach 2013-2017 dyrektor Narodowego Starego Teatru w Krakowie.
1984 - W Gdańsku zmarł Lech Bądkowski, pisarz, dziennikarz, tłumacz, działacz niepodległościowy, żołnierz kampanii wrześniowej, uczestnik bitwy o Narvik, członek prezydium i rzecznik prasowy Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 roku.
1985 - W Warszawie zmarł Jerzy Kreczmar, reżyser, eseista, teatrolog, tłumacz.
1985 - W Zakopanem w sali teatralnej Domu Zdrojowego dr. Chramca odbyło się inauguracyjne przedstawienie Teatru im. Stanisława Ignacego Witkiewicza. Spektakl inspirowany tekstami Witkacego, w reżyserii Andrzeja Dziuka nosił tytuł - „Witkacy - Autoparodia”.
1988 - Rada Państwa ratyfikowała Konwencję wiedeńską o ruchu drogowym.
1989 - W Krakowie doszło do starć pomiędzy zmierzającymi w stronę siedziby władz miejskich studentami i milicją; rannych zostało 74 milicjantów, liczba manifestantów, którzy odnieśli obrażenia nie została ustalona.
1990 - Powołano Urząd Antymonopolowy (od 1996 roku Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów).
1995 - Po 37 latach bezawaryjnej pracy w Instytucie Badań Jądrowych wyłączono pierwszy polski badawczy reaktor jądrowy EWA.
1998 - W Nagano zakończyły się XVIII Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Wzięły w nich udział reprezentacje 72 państw; polska ekipa liczyła 41 zawodników. Najlepsze miejsca wśród biało-czerwonych wywalczyli: Andrzej Bachleda-Curuś zajmując 5. pozycję w kombinacji alpejskiej oraz męska sztafeta biathlonowa kończąc bieg również na 5. miejscu.
2000 - W Warszawie zmarł Franciszek Kamiński, komendant główny Batalionów Chłopskich, działacz ruchu ludowego.
2002 - W amerykańskim Salt Lake City zakończyły się XIX Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Wystartowała w nich 2527 uczestników z 78 krajów. Polska ekipa liczyła 30 zawodników. Adam Małysz zdobył dwa medale: srebrny i brązowy w skokach narciarskich. Z pozostałych kadrowiczów bardzo blisko medalu była Jagna Marczułajtis w snowboardowym równoległym slalomie gigancie, kończąc rywalizację na tuż za podium na 4. miejscu.
2005 - W związku z poważnymi problemami z oddychaniem papież Jan Paweł II został ponownie hospitalizowany. Wieczorem przeszedł zabieg tracheotomii w znieczuleniu ogólnym.
2009 - W Warszawie zmarł Tadeusz Sumiński, ps. Leszczyc, fotografik, żołnierz batalionu „Zośka”, powstaniec warszawski.
2016 - W Lublinie zmarł Ryszard Bender - historyk, wieloletni wykładowca KUL, działacz katolicki, polityk.
2017 - W Warszawie zmarł Gustaw Lutkiewicz, aktor teatralny i filmowy znany między innymi z filmów „Ogniem i mieczem”, seriali „Złotopolscy” i „Alternatywy 4” oraz licznych ról teatralnych, także Teatru Telewizji. Był również cenionym odtwórcą ballad Bułata Okudżawy.
2022 - Nad ranem siły zbrojne Federacji Rosyjskiej rozpoczęły pełnoskalowy atak na Ukrainę. Wieczorem prezydent RP Andrzej Duda wyraził poparcie Polski dla walki Ukraińców z najazdem Rosji.
Polecamy Nasze programy
Wiadomości
Ziobro ukarany za nieobecność na nielegalnej komisji ds. "Pegasusa". Polityk: "ukarała mnie celebrytka TVN"
Dla Tuska Trump to "nakryty na kradzieży złodziej", a dla żony Sikorskiego - "produkt mafijnego świata"
Najnowsze
Ziobro ukarany za nieobecność na nielegalnej komisji ds. "Pegasusa". Polityk: "ukarała mnie celebrytka TVN"
Express Republiki | 09.11.2024 | Republika
Obywatelskie ujęcie kompletnie pijanego... policjanta, który przewoził dziecko
"Budda" miał być szantażowany. Prokuratura potwierdza, że zajmowała się tą sprawą