Przejdź do treści
Polska 16 maja – co wydarzyło się tego dnia
PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia na znak stłumienia powstania w getcie Niemcy wysadzili w powietrze Wielką Synagogę; wybuchł bunt Romów w KL Birkenau; premiera serialu telewizyjnego „Czterdziestolatek”; premiera filmu „Wielki Szu”; rozpoczęła funkcjonowanie Straż Graniczna; początek wielkiej powodzi w południowej części kraju. Urodzili się m. in. Maria Angela Truszkowska, Jan Kiepura, Zbigniew Kurtycz, Leopold Tyrmand, Krystyna Zachwatowicz, Janina Traczykówna, Maciej Zembaty, Anna Romantowska, Andrzej Duda, Szymon Bobrowski. Zmarli natomiast: Jan Tarnowski, Andrzej Bobola, Bronisław Malinowski, Jerzy Krzysztoń, Andrzej Szczypiorski oraz Marek Nowakowski.

1561 - W Wiewiórce niedaleko Dębicy zmarł Jan Tarnowski, hetman wielki koronny, kasztelan krakowski; zwycięski wódz w bitwie z armią mołdawską pod Obertynem w 1531 r.

1648 - Powstanie Chmielnickiego: W bitwie pod Żółtymi Wodami armia kozacko-tatarska pokonała wojska polskie dowodzone przez Stefana Potockiego.

1657 - W czasie rzezi w Janowie Poleskim zamordowany został przez Kozaków jezuita Andrzej Bobola; kanonizowany przez papieża Piusa XI w 1938 r., w 2002 r. ogłoszony patronem Polski.

1825 - W Kaliszu urodziła się Maria Angela Truszkowska, zakonnica, założycielka zgromadzenia felicjanek; beatyfikowana w 1993 r.

1902 - W Sosnowcu urodził się Jan Kiepura, światowej sławy śpiewak operowy - tenor, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Kocham wszystkie kobiety”, „O czym się nie myśli”, „Neapol, śpiewające miasto” i „Zdobyć cię muszę”.

1915 - Początek walk I Brygady Legionów Polskich pod Konarami i Kozinkiem; w walkach, które trwały do 22 maja, z rosyjską 3. Dywizją Grenadierów poległo, według różnych szacunków zginęło ponad 150 legionistów, a ponad 600 zostało rannych, czyli straty wyniosły ponad 12 proc. stanu osobowego brygady.

1919 - We Lwowie urodził się Zbigniew Kurtycz, piosenkarz, kompozytor.

1920 - W Warszawie urodził się Leopold Tyrmand, prozaik, publicysta, krytyk muzyczny, popularyzator jazzu, autor powieści „Zły” oraz „Dziennika 1954”.

1921 - Założono klub piłkarski Goplania Inowrocław.

1925 – Podniesiono polską banderę na pierwszym w II Rzeczypospolitej jachcie morskim SY „Carmen”.

1929 - W Poznaniu otwarto Powszechną Wystawę Krajową.

1930 - W Warszawie urodziła się Krystyna Zachwatowicz, scenograf, aktorka, profesor krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych.

1930 - W Pilznie urodził się Stanisław Brudny, aktor warszawskiego Teatru Studio; zagrał m.in. w filmach „Komediantka”, „Tato” i „Statyści”.

1930 - We Włodawie urodziła się Janina Traczykówna, aktorka, przez wiele lat związana z warszawskim Teatrem Dramatycznym; wystąpiła m.in. w filmach „Ludzie z pociągu”, „Walet pikowy”, „Noce i dnie”, „Brunet wieczorową porą”, „Dzień świra” i „Wszyscy jesteśmy Chrystusami”.

1942 - W New Haven zmarł Bronisław Malinowski, antropolog społeczny, etnolog, religioznawca, podróżnik; autor prac „Argonauci Zachodniego Pacyfiku”, „Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji” i „Zwyczaj i zbrodnia w społeczności dzikich”.

1943 - Na znak stłumienia powstania w warszawskim getcie Niemcy wysadzili w powietrze Wielką Synagogę. Ładunki wybuchowe odpalił Juergen Stroop, dowódca akcji likwidacji getta.

1944 - Początek deportacji do niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau 438 tys. Żydów z Węgier.

1944 - Bunt Romów w obozie cygańskim KL Birkenau.

1944 - Urodził się Maciej Zembaty, poeta, satyryk, reżyser radiowy, muzyk, tłumacz poezji Leonarda Cohena.

1950 - W Białymstoku urodziła się Anna Romantowska, aktorka, wystąpiła w filmach „Dzieci i ryby”, „Kobieta i kobieta”, „Zabij mnie glino”, „Przesłuchanie”, „Sztuka kochania”, „Statyści”, „Nigdy nie mów nigdy”, a także w serialach „Matki, żony i kochanki” oraz „Czas honoru”.

1954 - Ukazało się pierwsze wydanie śląskiego tygodnika „Panorama”.

1958 - W okolicach Nowego Miasta nad Pilicą i Rawy Mazowieckiej trąby powietrzne wyrządziły poważne zniszczenia na obszarze kilkunastu km kwadratowych.

1972 - W Krakowie urodził się Andrzej Duda - od 6 sierpnia 2015 r. prezydent Polski; doktor nauk prawnych, polityk Prawa i Sprawiedliwości, w latach 2006-2007 wiceminister sprawiedliwości w rządzie Jarosława Kaczyńskiego, od 2008 r. podsekretarz stanu w kancelarii prezydenta Lecha Kaczyńskiego; w latach 2007-2011 członek Trybunału Stanu; poseł na Sejm VII kadencji, europarlamentarzysta w latach 2014-2015.

1972 - W Koninie urodził się Szymon Bobrowski, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Prawo ojca”, „Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową”, „Strefa ciszy”, „Serce na dłoni”, „Róża”, „Bokser”; znany także z seriali „Na dobre i na złe”, „Magda M.”, „Oficerowie” i „Instynkt”.

1975 - Premiera serialu telewizyjnego „Czterdziestolatek” w reżyserii Jerzego Gruzy.

1982 - W Warszawie zmarł Jerzy Krzysztoń, prozaik, dramaturg, scenarzysta; autor m.in. „Opowiadań indyjskich” i powieści „Obłęd”, „Krzyż południa”.

1983 - Premiera filmu „Wielki Szu” w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego.

1989 - W Krakowie doszło do gwałtownych starć milicji z młodzieżą uczestniczącą w manifestacjach zorganizowanych przez KPN, NZS, Federację Młodzieży Walczącej i Ruch WiP.

1991 – Rozformowane zostały Wojska Ochrony Pogranicza. Rozpoczęła funkcjonowanie Straż Graniczna.

2000 - W Warszawie zmarł Andrzej Szczypiorski, prozaik, publicysta; autor powieści „Msza za miasto Arras”, „Początek”, „Noc, dzień i noc”, „Autoportretu z kobietą”, a także zbiorów opowiadań - m.in. „Amerykańska whisky” oraz dziennika „Z notatnika stanu wojennego”; TW „Mirek”.

2009 - Na antenie TVP1 wyemitowano ostatni odcinek programu rozrywkowego Śmiechu warte.

2010 – Początek powodzi, największej od 160 lat, w południowej części kraju.

2014 - W Warszawie zmarł Marek Nowakowski, pisarz, scenarzysta, publicysta; opisywał powojenną Warszawę i świat ludzi żyjących na marginesie społeczeństwa; autor zbiorów opowiadań „Ten stary złodziej”, „Benek Kwiaciarz”, „Układ zamknięty”, „Książę Nocy”, „Wesele raz jeszcze”, „Raport o stanie wojennym”, „Notatki z codzienności”, a także książek „Homo Polonicus”, „Grecki bożek”, „Nekropolis” oraz felietonów „Moja Warszawa. Powidoki”.



PAP

Wiadomości

Mastalerek: w Polsce mamy polityka konsekwentnie proniemieckiego, czyli Donalda Tuska

Izrael nie złamał prawa. USA będzie dalej pomagała

Gdzie i kim jest Bogdan Klich?

Potężne zwolnienia w Grupie Azoty to już pewne. Pracę straci 25 proc. załogi

Ostatni Żyd z Afganistanu dotarł do Izraela

Kaleta: badanie tego, jak powstał ten gigantyczny majątek Gajewskiej, jest misją dziennikarzy

Sikorski punktuje Trzaskowskiego. Obrażony wychodzi ze studia

Bosak: nie dla Trzaskowskiego, nie dla Sikorskiego!

Czapeczki z folii aluminiowej miały chronić przed NATO

Marszałek Szymon Hołownia wygwizdany podczas obchodów Święta Niepodległości!

Trump potwierdza: Mike Waltz zostanie doradcą ds. bezpieczeństwa narodowego

Mrowińska: mąż Kingi Gajewskiej powinien podać się do dymisji!

Jaki o Hołowni: Putina chciał wgniatać w ziemię, a teraz ...

Internet reaguje na tajemnice rodziny Gajewskich

Kuź: zaproszenie na spotkanie z Trumpem, to ogromne wyróżnienie dla prezydenta Andrzeja Dudy

Najnowsze

Republika zdominowała konkurencję w Święto Niepodległości - rekordowa oglądalność i wyświetlenia w Internecie

Potężne zwolnienia w Grupie Azoty to już pewne. Pracę straci 25 proc. załogi

Ostatni Żyd z Afganistanu dotarł do Izraela

Kaleta: badanie tego, jak powstał ten gigantyczny majątek Gajewskiej, jest misją dziennikarzy

Sikorski punktuje Trzaskowskiego. Obrażony wychodzi ze studia

Mastalerek: w Polsce mamy polityka konsekwentnie proniemieckiego, czyli Donalda Tuska

Izrael nie złamał prawa. USA będzie dalej pomagała

Gdzie i kim jest Bogdan Klich?