Przejdź do treści
Polska 15 lipca – co wydarzyło się tego dnia
PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia pod Grunwaldem wojska polsko-litewskie pokonały wojska Zakonu Krzyżackiego; w Krakowie odsłonięto ufundowany przez Ignacego Paderewskiego Pomnik Grunwaldzki; odbyła się uroczysta przysięga 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki; w Zagórzu Stanisław Jaros usiłował dokonać zamachu na Nikitę Chruszczowa; Sejm przyjął ustawę o systemie oświaty i wychowania, która usunęła ze szkół naukę religii; we Wrocławiu ogłoszono stan pogotowia przeciwepidemicznego, miasto poddano kwarantannie; Sejm przyjął ustawę o rzeczniku praw obywatelskich. Urodzili się m. in. Jean-Pierre Norblin, Jacek Malczewski, Mieczysław Frenkiel, Henryk Arctowski, Włodzimierz Steyer, Henryk Zygalski, Lidia Zamkow, Krystyna Chojnowska-Liskiewicz, Tadeusz Walasek, Maciej Dejczer. Zmarli natomiast: Henryk Fleming, Adam Jerzy Czartoryski, Aleksander Fredro oraz Maria Kuncewiczowa.

1300 – We Fromborku zmarł założyciel Braniewa, drugi biskup warmiński, Henryk Fleming (ur. ok. 1230 r. w Lubece). Pochowano go w katedrze. Był jednym z pierwszych członków kapituły warmińskiej powołanej w 1260 r. w Braniewie. W 1277 r. został prepozytem warmińskim. Na Warmię przyjechał ponownie, już jako biskup w 1282 r.. Przeniósł kapitułę warmińską z Braniewa do Fromborka. Wraz z nim przybył jego brat Jan, który był zasadźcą i pierwszym burmistrzem Braniewa. Jego drugi brat Gerard uważany jest za założyciela Fromborka.

1410 - Pod Grunwaldem wojska polsko-litewskie, wspierane przez oddziały ruskie, czeskie i tatarskie, pod wodzą króla Władysława Jagiełły pokonały wojska Zakonu Krzyżackiego; była to jedna z największych bitew średniowiecza.

1410 - W bitwie pod Grunwaldem, po stronie Krzyżaków, wzięła udział chorągiew biskupa warmińskiego licząca ok. 200 żołnierzy. Znaleźli się w niej oprócz rycerzy i wolnych, mieszczanie z Olsztyna, Pieniężna i Fromborka. W bitwie wzięły udział także dwie chorągwie z Warmii: chorągiew miasta Braniewa (wg Długosza ziemianie i lennicy oraz mieszczanie okręgu braniewskiego i niektórzy rycerze wynajęci za pieniądze) oraz chorągiew ziem kapituły warmińskiej (Długosz mówi o Olsztynie większym).

1462 – Do Krzyżaków oblegających Frombork dołączyły oddziały z Braniewa, popierającego wówczas zakon. Na pomoc oblężonym we Fromborku wyruszyły okręty gdańskie i elbląskie, aby przez dywersję odciągnąć oblegających. Na Zalew Wiślany wpłynęło 7–10 okrętów z 700 zaciężnymi.

1479 - Biskup warmiński Mikołaj Tungen, który w porozumieniu z zakonem krzyżackim i królem Węgier Maciejem Korwinem wszczął wojnę przeciwko Polsce, na Sejmie w Piotrkowie ukorzył się przed królem Kazimierzem IV Jagiellończykiem i otrzymał przebaczenie. Tego samego dnia zawarto układ na mocy którego Tungen zachował swój urząd, a kapituła warmińska utrzymała prawo elekcji biskupa, ale ta kandydatura miała być konsultowana z królem.

1646 - Maria Ludwika Gonzaga została koronowana na królową Polski; była żoną dwóch polskich królów z dynastii Wazów: Władysława IV i Jana Kazimierza.

1745 - W Misy-Faut-Yonne we Francji urodził się Jean-Pierre (Jan Piotr) Norblin, malarz, rysownik, grafik; przez ponad 30 lat mieszkał i tworzył w Polsce, do której przyjechał w 1774 r.; malował m.in. pejzaże i scenki z życia dworskiego.

1784 - Po ośmioletnim pobycie w USA Tadeusz Kościuszko wypłynął z Nowego Jorku do Francji.

1809 - Wojna polsko-austriacka: Książę Józef Poniatowski wkroczył do Krakowa na czele oddziałów Księstwa Warszawskiego.

1854 - W Radomiu urodził się Jacek Malczewski - malarz, rysownik, jeden z głównych przedstawicieli symbolizmu polskiego; jego najwybitniejsze prace to „Melancholia”, „Błędne koło”, „Chrystus i samarytanka”; pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce w Krakowie.

1858 - W Byszowie koło Sandomierza urodził się Mieczysław Frenkiel, aktor, wybitny odtwórca ról w sztukach Moliera i Aleksandra Fredry, Maciej Boryna w pierwszej polskiej ekranizacji „Chłopów”.

1861 - W Montfermeil we Francji zmarł książę Adam Jerzy Czartoryski, minister spraw zagranicznych Rosji (1804-1806), w Królestwie Polskim członek Rady Administracyjnej i senator-wojewoda; w czasie Powstania Listopadowego prezes Rządu Narodowego; na emigracji przywódca obozu Hotelu Lambert.

1871 - W Warszawie urodził się Henryk Arctowski, geograf, geolog, podróżnik, jeden z pionierów polskich badań polarnych.

1876 - We Lwowie zmarł Aleksander Fredro, komediopisarz, poeta i pamiętnikarz, autor m.in. „Zemsty”, „Ślubów panieńskich”, „Dożywocia” i pamiętnika „Trzy po trzy”. Żołnierz armii Księstwa Warszawskiego, uczestnik kampanii rosyjskiej 1812 roku.

1888 - Z inicjatywy Władysława Żeleńskiego powstała krakowska Akademia Muzyczna.

1892 - W Montrealu urodził się Włodzimierz Steyer, kontradmirał, w czasie kampanii polskiej 1939 r. dowódca Rejonu Umocnionego Hel; następnie do 1945 r. w niemieckiej niewoli w oflagu Woldenberg; po wojnie dowódca Marynarki Wojennej (1947-1950).

1895 – We Lwowie ukazało się pierwsze wydanie czasopisma „Przegląd Wszechpolski”.

1899 - W luterańskim kościele w Paproci Dużej Józef Piłsudski zawarł związek małżeński z Marią Juszkiewicz.

1904 - W Chotomowie urodził się Marian Wyrzykowski, aktor, reżyser, pedagog, żołnierz kampanii 1939 r. i Powstania Warszawskiego; przez wiele lat związany z Teatrem Polskim w Warszawie.

1908 - W Poznaniu urodził się Henryk Zygalski, matematyk, kryptolog, współautor złamania kodu niemieckiej maszyny szyfrującej „Enigma”.

1909 - W Warszawie urodził się Roman Zambrowski, działacz komunistyczny, jeden z głównych polityków grupy „puławian”; w 1968 r. usunięty z PZPR.

1910 - W Krakowie podczas obchodów 500-lecia zwycięskiej bitwy pod Grunwaldem odsłonięto ufundowany przez Ignacego Paderewskiego Pomnik Grunwaldzki. W czasie uroczystości odbyło się pierwsze publiczne wykonanie „Roty”, pieśni autorstwa Feliksa Nowowiejskiego i Marii Konopnickiej.

1918 - W Rostowie urodziła się Lidia Zamkow, reżyserka teatralna, aktorka, pedagog; jako aktorka debiutowała w 1944 roku w Krakowie w sztuce „Freuda teoria snówAntoniego Cwojdzińskiego, jej debiutem reżyserskim była „Omyłka” wg Bolesława Prusa zrealizowana w 1948 roku w Teatrze Powszechnym TUR.

1920 - Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę o reformie rolnej oraz Statut Organiczny Województwa Śląskiego.

1920 - Odbył się pierwszy lot (poniemieckim wodnosamolotem) lotnictwa polskiego nad Bałtykiem.

1924 - Po poszerzeniu granic miasta liczba mieszkańców Katowic przekroczyła 100 tys.

1936 - Okólnik premiera Felicjana Sławoja Składkowskiego stwierdzający, że gen. Edward Rydz-Śmigły jest drugą osobą w państwie.

1936 - W Warszawie urodziła się Krystyna Chojnowska-Liskiewicz, żeglarka, jako pierwsza kobieta samotnie opłynęła Ziemię (1976-1978).

1936 - W Elżbiecinie pod Łomżą urodził się Tadeusz Walasek, bokser, siedmiokrotny mistrz Polski, mistrz Europy w wadze średniej, dwukrotny medalista olimpijski.

1938 - W nocy z 14 na 15 lipca w Wołczynie pochowane zostały szczątki Stanisława Augusta Poniatowskiego, które po 140 latach powróciły do Polski; na polecenie władz II Rzeczypospolitej odbyło się to jednak w tajemnicy i bez żadnych uroczystości.

1941 - W Kolnie Niemcy rozstrzelali 16 Żydów, których zwłoki pogrzebano wraz ze zburzonym pomnikiem Lenina, wzniesionym na rynku podczas okupacji sowieckiej. Była to jedna ze zbrodni na społeczności żydowskiej popełnionych na Podlasiu w pierwszych tygodniach okupacji niemieckiej.

1943 - W Sielcach nad Oką odbyła się uroczysta przysięga 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.

1943 - Powstało Kierownictwo Walki Podziemnej ośrodek dyspozycyjny Komendy Głównej AK, kierujący całością konspiracyjnych działań bojowych.

1943 – W Lesie Pilickim pod Bielskiem Podlaskim Niemcy rozstrzelali 49 mieszkańców miasta.

1943 - W lesie pod wsią Jeziorko Niemcy rozstrzelali aresztowanych rankiem 52 zakładników spośród inteligencji miasta Łomży.

1943 - W lesie w Kosówce pod Grajewem Niemcy rozstrzelali 180 mieszkańców miasta.

1945 – W Olsztynie założona dwa kluby: piłkarski „Stomil” oraz sportowy „Warmia”.

1955 - Polska zakupiła licencję sowieckiego czołgu T-54A, producentem którego zostały Zakłady Mechaniczne „Bumar-Łabędy” w Gliwicach.

1955 - W Gdańsku urodził się Maciej Dejczer, reżyser, twórca filmów „300 mil do nieba”, „Bandyta”.

1956 - We Wrocławiu odsłonięto pochodzący ze Lwowa pomnik Aleksandra Fredry.

1959 - W Zagórzu (obecnie dzielnica Sosnowca) elektryk Stanisław Jaros usiłował dokonać zamachu na I sekretarza KC KPZR Nikitę Chruszczowa; na trasie jego przejazdu eksplodował ładunek, który ranił jedną osobę.

1960 - W Łodzi w Hali Sportowej odbył się pierwszy publiczny pokaz filmu „Krzyżacy” w reżyserii Aleksandra Forda. Oficjalna premiera miała miejsce 2 września tego roku.

1961 - Sejm przyjął ustawę o nowym systemie oświaty i wychowania, która usunęła ze szkół naukę religii; reforma wprowadzała też ośmioklasową szkołę podstawową.

1963 - W związku z licznymi zachorowaniami na ospę, we Wrocławiu ogłoszono stan pogotowia przeciwepidemicznego, miasto poddano kwarantannie. Na skutek epidemii ospy we Wrocławiu zmarło wówczas siedem osób.

1973 – Uroczystość odsłonięcia pomnika Mikołaja Kopernika. Do Fromborka przybyło ok. 15 tys. harcerek i harcerzy z całego kraju. W tym dniu spotkali się również uczestnicy „Wielkiego Zlotu Budowniczych Fromborka – Honorowych Obywateli” oraz odbyło się zakończenie Rajdu „Kopernikanie XX wieku”.

1987 - Sejm przyjął ustawę o rzeczniku praw obywatelskich.

1988 – W Warszawie rozpoczął się szczyt państw Układu Warszawskiego.

1989 - W Lublinie zmarła Maria Kuncewiczowa, pisarka, autorka „Dwóch księżyców” i „Cudzoziemki”, laureatka Złotego Wawrzynu Polskie Akademii Literatury.

1991 - We Frankfurcie nad Odrą otwarto Europejski Uniwersytet Viadrina.

1995 - W Czymanowie w powiecie wejherowskim odbyła się pierwsza edycja „Przystanku Woodstock”, jednego z największych festiwali rockowych w Polsce.

2015 – Sąd w Lüneburgu skazał na 4 lata więzienia niemieckiego strażnika niemieckiego obozu koncentracyjnego i zagłady KL Auschwitz-Birkenau Oskara Gröninga, oskarżonego o pomocnictwo w zamordowaniu 300 tys. osób w okresie służby w obozie.

PAP

Wiadomości

Zalewska: straty powodzi liczone są już w dziesiątkach miliardów złotych

TYLKO U NAS! Bocheński szczerze o aborcji [wideo]

Alerty IMGW dalej obowiązują. Jaka będzie pogoda tej nocy?

Uwaga! Poważne problemy z dostępem do gotówki na południu kraju

Ataki polityków na WOT i OSP

Mocne słowa Trumpa: to wina Harris i Bidena, że do mnie strzelają!

Republika: „W Punkt” o godz.21:10

Ludzie stracili dorobek życia, a Premier wrzuca zdjęcie, że je zupę!

Czarnek: rząd powinien bezwzględnie organizować pomoc dla powodzian!

Kolejny dowód na to, że rząd nie radzi sobie w ogóle z powodzią. ZOBACZ WIDEO

Szef BBN Jacek Siewiera: czeka nas bardzo trudny czas, to niestety nie koniec

Republika pomaga! Pomoc dla powodzian

Niż genueński powoli ustępuje, jednak sytuacja powodziowa jest nadal dramatyczna. Prognoza na najbliższe godziny

Jak dziś czuje się poseł KO Małgorzata Tracz, która występowała przeciwko wzmocnieniu Nysy Kłodzkiej

Straż Graniczna zatrzymała Azera za przemyt ludzi!

Najnowsze

Zalewska: straty powodzi liczone są już w dziesiątkach miliardów złotych

Ataki polityków na WOT i OSP

Mocne słowa Trumpa: to wina Harris i Bidena, że do mnie strzelają!

Republika: „W Punkt” o godz.21:10

Ludzie stracili dorobek życia, a Premier wrzuca zdjęcie, że je zupę!

TYLKO U NAS! Bocheński szczerze o aborcji [wideo]

Alerty IMGW dalej obowiązują. Jaka będzie pogoda tej nocy?

Uwaga! Poważne problemy z dostępem do gotówki na południu kraju