Przejdź do treści
Polska 12 maja – co wydarzyło się tego dnia
PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia otwarto pierwszą na ziemiach polskich Giełdę Papierów Wartościowych; po śmierci Józefa Piłsudskiego wprowadzono żałobę narodową; w Gdańsku urodziły się pięcioraczki: Adam, Piotr, Roman, Agnieszka i Ewa; 19-letni maturzysta Grzegorz Przemyk został zatrzymany przez funkcjonariuszy MO; powstało Porozumienie Centrum, prezesem został Jarosław Kaczyński; Sejm powołał CBA. Urodzili się m. in. August II Mocny, Michał Grażyński, Irena Anders, Zofia Kucówna, Adam Bujak, Daniel Libeskind, Paweł Althamer, Jacek Braciak. Zmarli natomiast: Józef Piłsudski, Stanisław Kasznica, Lech Karol Neyman, Wojciech Zamecznik, Władysław Anders, Bohdan Wodiczko, Irena Sendlerowa, Piotr Żyżelewicz oraz Maria Czubaszek.

1364 - Król Kazimierz III Wielki ogłosił akt fundacyjny Akademii Krakowskiej - najstarszej polskiej uczelni, w 1817 r. przemianowanej na Uniwersytet Jagielloński.

1373 - Książę mazowiecki Siemowit III nadał prawa miejskie Ostrołęce.

1575 - Minął ostateczny termin powrotu do kraju wyznaczony królowi Henrykowi Walezemu pod groźbą utraty polskiej korony. Tego samego dnia rozpoczął się w Stężycy zjazd szlachty na którym nie podjęto żadnych decyzji.

1670 - W Dreźnie urodził się przyszły król Polski August II Mocny z dynastii Wettinów.

1706 - Z terenu Polski widoczne było całkowite zaćmienie Słońca.

1781 – Wmurowano kamień węgielny pod budowę greckokatolickiej cerkwi i monasteru Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Warszawie.

1802 - Pożar doszczętnie zniszczył zabudowę Nowego Stawu koło Malborka.

1817 - W Warszawie otwarta została pierwsza na ziemiach polskich Giełda Papierów Wartościowych.

1834 - W Bernie, z inicjatywy polskich karbonariuszy, powstała Młoda Polska, półtajna organizacja republikańsko-demokratyczna, organizacja niepodległościowa, głosząca hasła wolności, równości i braterstwa.

1886 - Po procesie w Lipsku Józef Ignacy Kraszewski został skazany na trzy i pół roku twierdzy za szpiegostwo na rzecz Francji.

1890 - W Gdowie koło Myślenic urodził Michał Grażyński, uczestnik powstań śląskich, wojewoda śląski (1926-39), przewodniczący ZHP (1931-39).

1919 – W Warszawie rozpoczęła działalność Francuska Szkoła Pilotów, jedna z pierwszych wojskowych szkół lotniczych w Polsce.

1920 - W mieście Bruntal na Śląsku Czeskim urodziła się Irena Anders, ps. artystyczny Renata Bogdańska, aktorka, artystka rewiowa, pieśniarka, działaczka polonijna w Wielkiej Brytanii; żona gen. Władysława Andersa.

1926 - Początek zamachu majowego: spotkanie marszałka Józefa Piłsudskiego z prezydentem RP Stanisławem Wojciechowskim na moście ks. Józefa Poniatowskiego w Warszawie.

1933 - W Warszawie urodziła się Zofia Kucówna, aktorka, pedagog, autorka wspomnień; występowała m.in. w warszawskim Teatrze Powszechnym, Teatrze Ateneum, Teatrze Narodowym i Teatrze Współczesnym; znana również jako wykonawczyni piosenek Agnieszki Osieckiej oraz piosenek z „Kabaretu Starszych Panów”, m.in. „Kaziu, zakochaj się”.

1935 - W Belwederze w Warszawie o godz. 20.45 zmarł Marszałek Józef Piłsudski.

1935 - Po śmierci Józefa Piłsudskiego wprowadzono w kraju żałobę narodową.

1935 - Gen. Edward Śmigły-Rydz objął stanowisko generalnego inspektora Sił Zbrojnych.

1936 - W Wilnie na cmentarzu na Rossie, w kwaterze wojskowej z wojny polsko-bolszewickiej, pochowano sprowadzone z Sugint na Litwie prochy Marii z Billewiczów Piłsudskiej - matki marszałka Józefa Piłsudskiego oraz jego serce.

1940 - Zbrodnia Katyńska: Wyruszyły ostatnie transporty śmierci oficerów polskich z Kozielska do Katynia i ze Starobielska do Charkowa.

1942 - W KL Auschwitz II-Birkenau Niemcy zamordowali 1500 Żydów z Sosnowca.

1942 - W Krakowie urodził się Adam Bujak, fotografik, autor licznych albumów zdjęciowych poświęconych papieżowi Janowi Pawłowi II.

1943 - W proteście przeciwko obojętności świata wobec Zagłady narodu żydowskiego członek Rady Narodowej RP w Londynie Szmul Zygielbojm popełnił samobójstwo.

1943 - W nocy z 12 na 13 maja miał miejsce sowiecki nalot na Warszawę; według komunikatu niemieckiego zginęło około 150 osób.

1943 – Żołnierze Batalionów Chłopskich dokonali w nocy z 12 na 13 maja ataku na niemiecki wojskowy pociąg urlopowy na dzisiejszej linii kolejowej nr 7 pomiędzy Puławami a Gołębiem, zabijając lub raniąc kilkudziesięciu Niemców.

1946 - Konsekracja Stefana Wyszyńskiego na biskupa lubelskiego.

1946 - W Łodzi urodził się Daniel Libeskind, architekt, autor m.in. projektu Muzeum Żydowskiego w Berlinie, Muzeum Felixa Nussbauma, Imperial War Museum North w Manchesterze, a także wieżowca Złota 44 w Warszawie.

1948 - W więzieniu mokotowskim w Warszawie władze komunistyczne wykonały wyrok śmierci na ppłk. Stanisławie Kasznicy ps. „Przepona”, ostatnim komendancie głównym NSZ; zamordowany został także kpt. Lech Karol Neyman ps. „Butrym”.

1967 - W Warszawie urodził się Paweł Althamer, rzeźbiarz, performer, autor instalacji i filmów wideo.

1967 - Zmarł Wojciech Zamecznik, grafik, autor plakatów, fotografik.

1968 - W Drezdenku urodził się Jacek Braciak, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Edi”, „Róża”, „Drogówka”, „Pod Mocnym Aniołem”, „Wołyń”, a także w serialach „Glina” i „Rodzinka.pl”.

1970 - W Londynie zmarł gen. Władysław Anders, organizator i dowódca Armii Polskiej w ZSRS, a następnie 2. Korpusu Polskiego; od lutego do maja 1945 r. pełnił obowiązki Naczelnego Wodza; pochowany na cmentarzu Monte Cassino.

1971 - W Gdańsku urodziły się pięcioraczki: Adam, Piotr, Roman, Agnieszka i Ewa.

1981 - Sąd Wojewódzki w Warszawie zarejestrował NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”.

1982 - Uzbrojony w bagnet hiszpański duchowny, 32-letni Juan Fernández y Krohn usiłował dokonać zamachu na papieża Jana Pawła II podczas jego pobytu w portugalskiej Fatimie; papież został ranny.

1983 - 19-letni maturzysta Grzegorz Przemyk został zatrzymany przez funkcjonariuszy MO, a następnie brutalnie pobity w komisariacie na warszawskim Starym Mieście. Dwa dni później w wyniku odniesionych obrażeń zmarł w szpitalu. Była to jedna z najgłośniejszych zbrodni aparatu władzy PRL.

1983 - W Tampico w Meksyku urodziła się Alicja Bachleda-Curuś, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach „Syzyfowe prace”, „Pan Tadeusz”, „Wrota Europy” i „Bitwa pod Wiedniem”.

1985 - W Warszawie zmarł Bohdan Wodiczko, dyrygent, pedagog; kierownik artystyczny i pierwszy dyrygent Filharmonii Narodowej w Warszawie; kierownik artystyczny filharmonii w Rejkiawiku; dyrektor artystyczny i pierwszy dyrygent Opery Warszawskiej; dyrygent Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach; dyrektor i kierownik artystyczny Teatru Wielkiego w Łodzi.

1989 – Otwarto Muzeum Sportu w Olsztynie. Jego pierwszą siedzibą była świetlica klubowa przy stadionie OKS (obecnie stadion OSiR-u) przy al. Piłsudskiego. Od 14 października 2004 roku siedzibę muzeum stanowi Hala Urania. 20 października 2009 muzeum nadano imię Mariana Tadeusza Rapackiego. W muzeum znajdują się eksponaty dotyczące sportowców wywodzących się z Olsztyna oraz Warmii i Mazur.

1989 - Prawnie uznano wyznanie Świadków Jehowy w Polsce.

1990 - Powstało Porozumienie Centrum; przewodniczącym partii wybrany został Jarosław Kaczyński.

1992 - W Himalajach zaginęła Wanda Rutkiewicz, wybitna himalaistka, która jako trzecia kobieta i pierwsza Europejka stanęła na wierzchołku najwyższego szczytu świata - Mount Everest. Jej ciała dotychczas nie odnaleziono.

1994 - Premiera filmu „Trzy kolory. Czerwony” w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego.

2006 - Sejm przyjął ustawę powołującą Centralne Biuro Antykorupcyjne.

2008 - W Warszawie zmarła Irena Sendlerowa, działaczka społeczna; w czasie II wojny światowej szefowa wydziału dziecięcego Rady Pomocy Żydom „Żegota”; uratowała 2,5 tys. dzieci żydowskich, wywożąc je z warszawskiego getta i ukrywając w polskich rodzinach, w sierocińcach oraz klasztorach.

2011 – W Warszawie zmarł Piotr „Stopa” Żyżelewicz, perkusista, członek zespołów Armia, Izrael, Voo Voo i 2Tm2,3, Brygada Kryzys, Moskwa.

2016 - W Warszawie zmarła Maria Czubaszek, pisarka, satyryk, autorka tekstów piosenek, scenarzystka, felietonistka, dziennikarka.

 

PAP

Wiadomości

Sikorski będzie musiał się rozliczyć!

NASZ NEWS! Karol Nawrocki kandydatem PiS na prezydenta

Orędzie Putina. Zapowiada użycie potężnej broni nie tylko przeciwko Ukrainie

Rosja wystrzeliła międzykontynentalny pocisk balistyczny - Polska poderwała myśliwce

Hernand: nikt nie może pełnić funkcji Prokuratora Krajowego zamiast pana Barskiego

Chrystianofobia znowu daje o sobie znać w Polsce

Choinka już przywieziona do Watykanu. Zatrzymać chcieli ją ekolodzy!

Nielegalna PK chce siłą doprowadzić Ziobrę przed komisję!

Kubica przedłużył umowę z AF Corse

Raz nie, raz tak, czyli świat według PKW

Miał docisnąć najbogatszych, uderzy we wszystkich

Jakubiak ostro w Sejmie: robicie cyrk na kółkach! Kłamiecie, kłamaliście i kłamać będziecie!

Obajtek mocno o "teatrze politycznym, który obecnie dzieje się wokół Orlenu"

Liga NBA: „Kawalerzyści” znowu wygrywają

Rolnicy grożą paraliżem kraju i żądają blokady umowy z Mercosur

Najnowsze

NASZ NEWS! Karol Nawrocki kandydatem PiS na prezydenta

Hernand: nikt nie może pełnić funkcji Prokuratora Krajowego zamiast pana Barskiego

Chrystianofobia znowu daje o sobie znać w Polsce

Choinka już przywieziona do Watykanu. Zatrzymać chcieli ją ekolodzy!

Nielegalna PK chce siłą doprowadzić Ziobrę przed komisję!

Sikorski będzie musiał się rozliczyć!

Orędzie Putina. Zapowiada użycie potężnej broni nie tylko przeciwko Ukrainie

Rosja wystrzeliła międzykontynentalny pocisk balistyczny - Polska poderwała myśliwce