Przejdź do treści
Polska 10 stycznia – co wydarzyło się tego dnia
facebook.com

Tego dnia Józef Piłsudski wydał dekret o obowiązkowym ubezpieczeniu pracowników; Jan Kiepura wystąpił po raz pierwszy w Metropolitan Opera; zespoły Małego Sabotażu „Wawer” zamazały ok. 250 tablic z niemieckimi nazwami ulic; minister obrony narodowej utworzył WSW; w całym kraju przywrócono połączenia telefoniczne; odbył się konspiracyjny II Zjazd NZS; Sejm powołał komisję śledczą w sprawie „afery Rywina”. Urodzili się m. in. Elżbieta Jaraczewska, Melchior Wańkowicz, Leon Rzewuski, Wanda Żółkiewska, Maciej Rayzacher, Robert Gadocha, Maciej Skorża, Tomasz Bagiński. Zmarli natomiast: Karol Szajnocha, Antoni Wiwulski, Władysław Studnicki, Ignacy Oziewicz, Adam Aston, Juliusz Żuławski, Elżbieta Zawacka, Zbigniew Messner oraz Ryszard Parulski.

1569 – Na zamku w Lublinie rozpoczęły się obrady sejmu koronnego poprzedzające zawarcie unii polsko-litewskiej.

1765 - Król Stanisław August powołał Komisję Menniczą, której zadaniem było wzniesienie mennicy królewskiej i opracowanie projektu nowego systemu monetarnego.

1791 - W Warszawie urodziła się Elżbieta Jaraczewska (z domu Krasińska), powieściopisarka, autorka umoralniających bajek dla dzieci.

1868 - We Lwowie zmarł Karol Szajnocha, historyk, publicysta, pisarz, działacz niepodległościowy; autor m.in. dzieła „Jadwiga i Jagiełło”.

1892 - W Kałużycach k. Mińska urodził się Melchior Wańkowicz, mistrz szlacheckiej gawędy, klasyk reportażu, autor m.in. książek „Na tropach Smętka”, „Monte Cassino”, „Hubalczycy” i „Ziele na kraterze”.

1899 - Krakowskie czasopismo „Życie” opublikowało esej Stanisława Przybyszewskiego „Confiteor”, uznany wkrótce za manifest polskiego modernizmu.

1902 - W Varese (Włochy) urodził się Leon Rzewuski, poeta i kompozytor, żołnierz Kampanii Polskiej 1939, autor muzyki m.in. do „Walczyka Warszawy” oraz „Tramwajem do Nowej Huty”.

1907 - W Warszawie urodził się Seweryn Pollak, filolog, poeta i tłumacz.

1912 - W Warszawie urodziła się Wanda Żółkiewska, pisarka, autorka książek dla dzieci i młodzieży, m.in. powieści „Ślady rysich pazurów” (1965).

1919 - W Wilnie zmarł Antoni Wiwulski, rzeźbiarz, architekt; twórca m.in. Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie i pomnika Trzech Krzyży w Wilnie.

1919 – Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał dekret o obowiązkowym ubezpieczeniu pracowników na wypadek choroby.

1920 - W Ciechanowie urodził się Tadeusz Jastrzębowski, aktor teatralny i filmowy, działacz społeczny, wieloletni członek władz Związku Artystów Scen Polskich.

1925 - W Łucku na Wołyniu urodził się Florian Siwicki, działacz komunistyczny, generał LWP; w 1968 r. dowodził 2 Armią WP uczestniczącą w interwencji Układu Warszawskiego w Czechosłowacji; członek WRON (1981-1983), jeden z głównych autorów stanu wojennego; minister obrony narodowej (1983-1990), członek Biura Politycznego KC PZPR (1986-1990).

1929 - W Stanisławowie urodził się Kazimierz Trampisz, piłkarz, trener, reprezentant Polski, uczestnik Igrzysk Olimpijskich w Helsinkach, dwukrotny mistrz Polski z Polonią Bytom.

1938 - Jan Kiepura wystąpił po raz pierwszy w nowojorskiej Metropolitan Opera.

1940 - W Warszawie urodził się Maciej Rayzacher, aktor; w okresie PRL działacz Komitetu Obrony Robotników i KSS KOR; internowany w stanie wojennym.

1940 – Niemiecki Volksdeutscher Selbstschutz dokonał ostatniej masowej egzekucji w lesie Barbarka pod Toruniem. Od 28 października 1939 roku zamordowano tam 600–1200 przedstawicieli polskiej inteligencji oraz elit gospodarczych i politycznych z Torunia i okolic.

1940 - W Koprzywnicy pod Sandomierzem urodził się Jan Pieszczachowicz, krytyk literacki, publicysta, animator życia krakowskiego literackiego w latach PRL.

1942 - W okupowanej Warszawie zespoły Organizacji Małego Sabotażu „Wawer” zamazały ok. 250 tablic z niemieckimi nazwami ulic i rozrzuciły 40 tys. ulotek z tekstem noworocznego przemówienia prezydenta RP Władysława Raczkiewicza.

1942 - W Warszawie urodził się Grzegorz Kowalski, rzeźbiarz, performer, pedagog, eseista, krytyk sztuki.

1946 - W Londynie otwarto pierwsze Zgromadzenie Ogólne ONZ - wzięły w nim udział delegacje 51 państw.

1946 - W Krakowie urodził się Robert Gadocha, piłkarz, w latach 70. jeden z najlepszych skrzydłowych; zdobył złoty medal olimpijski w Monachium (1972) i brązowy medal mistrzostw świata w RFN (1974); w drużynie narodowej zagrał 62 razy, strzelając 16 bramek; w latach 1967-1975 zawodnik Legii Warszawa, następnie m.in. FC Nantes.

1951 - W Warszawie urodził się Wiktor Zborowski, aktor, znany m.in. z roli Moryca Habera w „C.K. Dezerterach” oraz Longinusa Podbipięty w „Ogniem i mieczem”.

1953 - W Londynie zmarł Władysław Studnicki, polityk, publicysta, działacz niepodległościowy, zesłany na Syberię przez władze carskie; przywódca proniemieckiego Klubu Państwowców Polskich, członek Tymczasowej Rady Stanu (1917-1918); w okresie II RP związany z dziennikiem wileńskich konserwatystów „Słowo”; w czasie II wojny światowej zwolennik porozumienia z Niemcami.

1957 - Rozkazem ministra obrony narodowej utworzona została Wojskowa Służba Wewnętrzna (WSW), w miejsce zlikwidowanego Głównego Zarządu Informacji.

1965 - 18 marynarzy zginęło w wyniku zatonięcia polskiego drobnicowca MS Nysa u wybrzeży Norwegii. Matką chrzestną statku była Anna Walentynowicz. Wiał wówczas wiatr o sile 10 stopni w skali Beauforta, a fale sięgały do 12,5 metra wysokości. MS Nysa płynął ze szkockiego portu Leith do Oslo z ładunkiem 650 ton złomu w postaci pociętych szyn kolejowych.

1966 - W Gdyni zmarł gen. Ignacy Oziewicz, w czasie kampanii polskiej 1939 r. dowódca 29 Dywizji Piechoty, w latach 1941-1942 zastępca komendanta głównego Narodowej Organizacji Wojskowej; komendant Narodowych Sił Zbrojnych (1942-1943).

1967 - Wyemitowano premierowe wydanie programu telewizyjnego Latający Holender.

1972 - W Radomiu urodził się Maciej Skorża, trener piłkarski, zdobywca trzech tytułów Mistrza Polski (dwukrotnie z Wisłą Kraków i raz z Lechem Poznań), i trzech Pucharów Polski.

1975 - W duńskim porcie Hanstholm zatonął polski trawler ST Brda, w wyniku czego zginęło 11 członków załogi.

1976 - W Białymstoku urodził się Tomasz Bagiński, rysownik, animator, reżyser; w 2003 r. nominowany do Oscara w kategorii krótki film animowany za film „Katedra”; autor animacji o tematyce historycznej, m.in. „Animowanej historii Polski” i filmów na 600-lecie bitwy pod Grunwaldem.

1981 - Zakończono akcję gaszenia pożaru szybu naftowego we wsi Krzywopłoty koło Karlina.

1982 - Stan wojenny: w całym kraju przywrócone zostały połączenia telefoniczne; rozmowy oficjalnie podsłuchiwano, po wykręceniu numeru słychać było w słuchawce komunikat: „Rozmowa kontrolowana”.

1982 – Wisła przerwała wały w okolicach Płocka i zatopiła część miasta i okoliczne wsie. Powódź spowodował zator lodowy na Jeziorze Włocławskim.

1983 - Premiera komedii filmowej Filip z konopi w reżyserii Józefa Gębskiego.

1987 - Premiera filmu „Przypadek” w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego.

1987 - W Warszawie zorganizowany został konspiracyjny II Zjazd Niezależnego Zrzeszenia Studentów (NZS).

1989 - Reaktywowano towarzystwo gimnastyczne „Sokół”.

1990 - 19 górników zginęło w wyniku wybuchu metanu w KWK „Halemba” w Rudzie Śląskiej.

1991 - 10 policjantów (funkcjonariusze i jeden cywilny pracownik) zginęło w katastrofie śmigłowca Mi-8 ze 103. Pułku Lotniczego Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych MSW w Bieszczadach podczas kręcenia materiałów do „Magazynu Kryminalnego 997” (maszyna spadła na ziemię między Cisną a Majdanem, po czym wybuchł pożar).

1993 - W Londynie zmarł Adam Aston, właściwie Adolf Loewinsohn, aktor, wokalista; wykonawca piosenek „Warszawo, moja Warszawo”, „Ach, jak przyjemnie”, „Dlaczego właśnie dziś” i „Jak trudno zapomnieć”.

1993 - Premiera filmu „Niebieski” w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego, pierwsza części tryptyku „Trzy kolory”.

1994 - We Wrocławiu zmarł Stefan Inglot, historyk działacz ruchu spółdzielczego i ludowego.

1998 - W Słupsku po meczu koszykówki między Czarnymi Słupsk a AZS Zagas Koszalin doszło do kilkudniowych starć kibiców z policją. Ich bezpośrednią przyczyną była śmierć 14-letniego kibica Czarnych, Przemka Czai na skutek pobicia przez jednego z funkcjonariuszy.

1999 - Odbył się 7. Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

1999 - W Warszawie zmarł Juliusz Żuławski, pisarz, tłumacz, dwukrotny prezes polskiego PEN-Clubu, taternik.

2003 - Sejm powołał komisję śledczą w sprawie „afery Rywina”; jej przewodniczącym został Tomasz Nałęcz z Unii Pracy.

2007 - Sejm powołał Sławomira Skrzypka na prezesa NBP; zastąpił on na tym stanowisku prof. Leszka Balcerowicza.

2008 - Rada Miasta uchwaliła Statut Miasta Stołecznego Warszawy.

2009 - W Toruniu zmarła gen. Elżbieta Zawacka, kurierka i emisariuszka KG ZWZ-AK, jedyna kobieta wśród cichociemnych. Po wojnie więziona przez władze komunistyczne. Druga kobieta awansowana do stopnia generała brygady. Dama: Orderu Orła Białego, dwukrotnie Virtuti Militari, pięciokrotnie Krzyża Walecznych.

2009 - Tomasz Sikora jako pierwszy Polak w historii został liderem Pucharu Świata w biathlonie.

2010 - Odbył się 18. Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

2014 - W Warszawie zmarł Zbigniew Messner, ekonomista, polityk; profesor Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Katowicach, od 1975 do 1982 r. jej rektor; członek PZPR, premier PRL w latach 1985-1988.

2015 - Agnieszka Radwańska i Jerzy Janowicz pokonali 2:1 reprezentujących USA Serenę Williams i Johna Isnera w finale Pucharu Hopmana, turnieju tenisowego uznawanego za nieoficjalne mistrzostwa świata w grze mieszanej.

2016 - Odbył się 24. Finał Wielkiej Orkiestry Świąte cznej Pomocy.

2017 - W Warszawie zmarł Ryszard Parulski, szermierz i działacz sportowy, mistrz świata we florecie w 1961 r.



PAP

Wiadomości

Mastalerek: w Polsce mamy polityka konsekwentnie proniemieckiego, czyli Donalda Tuska

Izrael nie złamał prawa. USA będzie dalej pomagała

Gdzie i kim jest Bogdan Klich?

Potężne zwolnienia w Grupie Azoty to już pewne. Pracę straci 25 proc. załogi

Ostatni Żyd z Afganistanu dotarł do Izraela

Kaleta: badanie tego, jak powstał ten gigantyczny majątek Gajewskiej, jest misją dziennikarzy

Sikorski punktuje Trzaskowskiego. Obrażony wychodzi ze studia

Bosak: nie dla Trzaskowskiego, nie dla Sikorskiego!

Czapeczki z folii aluminiowej miały chronić przed NATO

Marszałek Szymon Hołownia wygwizdany podczas obchodów Święta Niepodległości!

Trump potwierdza: Mike Waltz zostanie doradcą ds. bezpieczeństwa narodowego

Mrowińska: mąż Kingi Gajewskiej powinien podać się do dymisji!

Jaki o Hołowni: Putina chciał wgniatać w ziemię, a teraz ...

Internet reaguje na tajemnice rodziny Gajewskich

Kuź: zaproszenie na spotkanie z Trumpem, to ogromne wyróżnienie dla prezydenta Andrzeja Dudy

Najnowsze

Republika zdominowała konkurencję w Święto Niepodległości - rekordowa oglądalność i wyświetlenia w Internecie

Potężne zwolnienia w Grupie Azoty to już pewne. Pracę straci 25 proc. załogi

Ostatni Żyd z Afganistanu dotarł do Izraela

Kaleta: badanie tego, jak powstał ten gigantyczny majątek Gajewskiej, jest misją dziennikarzy

Sikorski punktuje Trzaskowskiego. Obrażony wychodzi ze studia

Mastalerek: w Polsce mamy polityka konsekwentnie proniemieckiego, czyli Donalda Tuska

Izrael nie złamał prawa. USA będzie dalej pomagała

Gdzie i kim jest Bogdan Klich?