Polska 10 grudnia – co wydarzyło się tego dnia

Dzisiaj imieniny obchodzą: Julia, Menas oraz Andrzej, Bogdał, Bogdan, Bogodał, Brajan, Daniel, Donat, Eulalia, Grzegorz, Hermogenes, Judyta, Loreta, Maria, Maur, Melchiades, Polidor, Switun, Tomasz, Unierad, Unirad. 

Nietypowe święta: Dzień Bota, Dzień Praw Człowieka, Światowy Dzień Futbolu. 

1279 - W krypcie kościoła franciszkanów w Krakowie pochowano księcia Bolesława V. Wstydliwego. 

1339 - W Starym Sączu zmarła Jadwiga Bolesławówna, żona Władysława Łokietka, w latach 1320-1333 królowa Polski, matka Kazimierza III. Wielkiego. 

1391 - Pierwsza wzmianka o basztach i murach obronnych na wzgórzu katedralnym we Fromborku zawarta w dokumencie lokacyjnym dla wsi Dąbrowa. Kapituła zobowiązała mieszkańców wsi do świadczeń na rzecz budowy warowni we Fromborku. Nałożyła także obowiązek obrony kraju. Chłopi przeciwstawili się tym obowiązkom tłumacząc, że są niezgodne z dokumentem lokacyjnym wsi. Kapituła ustąpiła zamieniając robociznę na czynsz pieniężny. 

1671 - Turcja, tj. Sułtan Imperium Osmańskiego Mehmed IV, wypowiedziała Rzeczpospolitej wojnę, żądając wycofania polskich wojsk z Podola i Ukrainy. 

1789 - Na posiedzeniu Sejmu odczytano list króla Prus Fryderyka Wilhelma II, w którym obiecywał on zawarcie sojuszu z Rzecząpospolitą pod warunkiem przeprowadzenia reform ustrojowych i wzmocnienia władzy wykonawczej w państwie. Na jego polecenie w 1795 dokonano grabieży ze skarbca na Wawelu insygniów koronnych w tym Korony Chrobrego. 

1796 - Car Rosji Paweł I. ogłosił amnestię dla zesłanych na Syberię uczestników powstania kościuszkowskiego. 

1805 - W Zalesiu urodziła się Amelia z Ogińskich Załuska, kompozytor, malarka, poetka, współzałożycielka uzdrowiska w Iwoniczu. 

1811 – W Szczecinie spłonął doszczętnie kościół św. Mikołaja, używany przez okupacyjne wojska francuskie jako magazyn paszy dla koni. 

1830 - Powstanie listopadowe: Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki i Jan Jezierski zostali wydelegowani przez dyktatora gen. Józefa Chłopickiego do Sankt Petersburga na rozmowy z carem Mikołajem I, które miały doprowadzić do polubownego zakończenia konfliktu. 

1850 - W Aleppo w Syrii zmarł Józef Bem, uczestnik wojny 1812-1813 i Powstania Listopadowego. W czasie Wiosny Ludów dowódca rewolucyjnego Wiednia. Podczas powstania węgierskiego (1848-1849) stał na czele wojsk w Siedmiogrodzie, a następnie był naczelnym wodzem armii węgierskiej. Po upadku powstania służył w armii tureckiej jako Murat Pasza. 

1870 - W Bohdanowie urodził się Ferdynand Ruszczyc, malarz, grafik, rysownik. 

1874 - We wsi Kłoda Mała koło Białej Podlaskiej, w proteście przeciw szykanom związanym z narzuceniem wyznania prawosławnego, dokonała samospalenia rodzina Koniuszewskich – rodzice z dwójką małych dzieci. Józef Koniuszewski za odmowę porzucenia grekokatolicyzmu miał zostać pobity, obciążony podatkami i zamknięty w areszcie. Desperacką decyzję podjął na wieść o przymusowym chrzcie córki w cerkwi prawosławnej. 

1875 - Otwarto jednotorową linię kolejową Poznań-Kluczbork. 

1893 - W Krakowie urodził się Jerzy Stempowski, eseista, krytyk literacki, epistolograf, publicysta. 

1895 - W Dębnie urodził się Józef Janos, twórca ludowy, poeta i rzeźbiarz. 

1900 - W Wilnie urodził się Henryk Niewodniczański, fizyk, członek PAN, twórca Instytutu Fizyki Jądrowej w Krakowie. 

1903 - Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki odebrali Maria Skłodowska-Curie i jej mąż Pierre Curie. 

1905 - Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury odebrał Henryk Sienkiewicz. 

1909 - W Niechanowie w pobliżu Gniezna urodził się Adam Borys, ps. „Pług”, podpułkownik WP, cichociemny; organizator i pierwszy dowódca batalionu „Parasol” Kierownictwa Dywersji KG AK. 

1911 - Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii odebrała Maria Skłodowska-Curie. 

1912 - W Krakowie urodził się Jerzy Turowicz, dziennikarz, publicysta, wieloletni redaktor naczelny „Tygodnika Powszechnego”. 

1924 - Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury odebrał Władysław Reymont. 

1927 - W Genewie marszałek Józef Piłsudski wziął udział w sesji Rady Ligi Narodów poświęconej normalizacji stosunków polsko-litewskich. 

1936 - W Warszawie zmarł Leon Wasilewski, działacz i teoretyk PPS, dyplomata, historyk i publicysta, ojciec Wandy Wasilewskiej, działaczki komunistycznej. 

1936 - W Lidzie urodził się Roman Załuski, reżyser i scenarzysta, autor filmów „Kardiogram” (1971), „Sekret” (1973), „Och, Karol” (1985), „Kogel-mogel” (1988). 

1940 - W Białymstoku urodził się Aleksander Smolar, publicysta, w czasach PRL działacz opozycji demokratycznej, rzecznik Komitetu Obrony Robotników. Założyciel kwartalnika „Aneks”, prezes Fundacji im. Stefana Batorego. 

1942 - We wsi Wola Przybysławska (powiat lubelski) Niemcy zamordowali 16-19 Polaków i 2. Żydów. 

1942 - Rząd RP na uchodźstwie przesłał pierwszy oficjalny raport o holokauście (tzw. notę Raczyńskiego) do ministrów zagranicznych 26. państw, sygnatariuszy Deklaracji Narodów Zjednoczonych, sporządzony na podstawie dokumentów przywiezionych do Londynu przez kuriera Jana Karskiego w postaci mikrofilmów (materiały przygotowane przez Referat Spraw Żydowskich Komendy Głównej AK i potwierdzone jego świadectwem) oraz tzw. raportów Karskiego, sporządzonych przez niego w latach 1940-42. 

1943 - W Moskwie zmarł Alfred Lampe, działacz komunistyczny, członek KC KPP; współorganizator Związku Patriotów Polskich w Związku Sowieckim oraz 1. Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki. 

1945 - W Zamościu urodził się Marek Grechuta, piosenkarz, poeta, kompozytor, wykonawca przebojów „Dni, których nie znamy”, „Będziesz moją panią”, „Niepewność”, „Korowód”. 

1946 - W Zabrzu urodził się Jan Sawka, grafik, malarz. 

1953 - W Warszawie zmarła Lucyna Messal (Messalka), aktorka, śpiewaczka, tancerka, primadonna operetki warszawskiej. 

1956 - W Szczecinie wybuchły antysowieckie zamieszki, zaatakowano m.in. budynek konsulatu ZSRS, komisariaty MO, Centralne Więzienie oraz Prokuraturę Wojewódzką. 

1956 - Decyzją Rady Państwa Stalinogród powrócił do historycznej nazwy – Katowice. Dwa dni po śmierci Stalina (7.03.1953r.) w Katowicach odbyło się posiedzenie KW PZPR oraz Wojewódzkiej RN. Jedną z uchwał, przesłaną do KC PZPR była prośba „w imieniu śląskich mas pracujących” o nadanie Katowicom nazwy Stalinogród („… dla uczczenia pamięci Wielkiego Wodza i Nauczyciela mas pracujących i jego wiekopomnych zasług dla Polski …”). Pomimo, iż formalnie była to tzw. inicjatywa oddolna (a nie była faktycznie), najprawdopodobniej decyzja zapadła w Warszawie, a jej głównym pomysłodawcą był Bolesław Bierut. Inicjatywę „mas pracujących” nieco zepsuły trzy licealistki, które za pomocą dziecięcej drukarenki drukowały ulotki nawołujące do sprzeciwu wobec zmiany nazwy miasta. Jednocześnie, na murach farbą i kredą pisały takie same hasła, posuwając się nawet nieco dalej („Komuna to zaraza” czy „Śmierć komunie”). Ich gra z milicją i funkcjonariuszami Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego trwała kilka tygodni. Po aresztowaniu dziewczęta zostały poddane brutalnym przesłuchaniom. 8. czerwca 1953 roku sąd skazał Barbarę Galas (najstarszą z nich) na 4 lata więzienia za „sporządzenia i kolportaż ulotek o treści nawołującej do zbrodni i zawierających fałszywe wiadomości, mogące wyrządzić istotną szkodę interesom Państwa Polskiego”. Pozostałe dwie dziewczyny: Natalię Piekarską oraz Zofię Klimondę zostały skazane na pobyt w domu poprawczym. 

1956 - Została powołana tzw. Komisja Mazura, mająca zbadać przypadki łamania prawa w naczelnych organach ścigania i wymiaru sprawiedliwości do 1956 roku. 

1959 - Zmarł Andrzej Sołtan, fizyk, twórca i pierwszy dyrektor Instytutu Badań Jądrowych. 

1959 - Sejm PRL przyjął ustawę o Służbie Więziennej. 

1965 - W Londynie zmarł Michał Grażyński, członek POW, uczestnik powstań śląskich; w latach 1926-1939 wojewoda śląski; przewodniczący ZHP od 1931 do 1939 r., następnie przewodniczący ZHP poza granicami Kraju (1946-1960); po wojnie na emigracji w Wielkiej Brytanii. 

1966 - Ukazał się pierwszy album studyjny „Czerwonych Gitar” - „To właśnie my”. 

1972 - Premiera filmu „Trzeba zabić tę miłość” w reżyserii Janusza Morgensterna. 

1977 – Dokonano oblotu szybowca SZD-48 „Jantar Standard 2”. 

1978 - W Pucku urodził się Daniel Pliński, siatkarz, pięciokrotny mistrz Polski, mistrz Europy z 2009 roku i wicemistrz świata z roku 2006. 

1980 - Czesław Miłosz odebrał literacką Nagrodę Nobla. 

1980 - Przy Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarność” powstał Komitet Obrony Więzionych za Przekonania. 

1982 - W meczu koszykarskiej ekstraklasy „Górnik” Wałbrzych - „Pogoń” Szczecin zawodnik „Górnika” Mieczysław Młynarski zdobył 90 punktów. Wynik ten był rekordem polskiej ligi. 

1982 - Po ciężkiej chorobie zmarł w wieku 47. lat na wirusowe zapalenie płuc redaktor sportowy, Tomasz Hopfer. Po wprowadzeniu stanu wojennego został wyrzucony z pracy w TVP za odmowę występowania w mundurze wojskowym. Był inicjatorem takich akcji jak: „Bieg po Zdrowie” i „Maratonu Warszawskiego”. Po wyrzuceniu z telewizji pracował jako taksówkarz i galwanizer. 

1983 - Danuta Wałęsa wraz z synem Bogdanem odebrała w Oslo przyznaną Lechowi Wałęsie Pokojową Nagrodę Nobla. 

1986 - Lech Wałęsa powołał Komisję Interwencji i Praworządności NSZZ „Solidarność”, którą kierował Zbigniew Romaszewski. 

1989 - W Nowej Hucie zdemontowano pomnik Włodzimierza Lenina. 

1989 - Telewizyjna premiera filmu „Dekalog I” w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego. 

1992 - Zmarł Ignacy Loga-Sowiński, polityk i działacz związkowy, od lat 30. związany z ruchem komunistycznym; w PRL m.in. członek KC PZPR i Rady Państwa. 

1996 - Wisława Szymborska odebrała Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. 

1996 - W Warszawie zmarła Maryna Zagórska, tłumaczka literatury pięknej, współpracowniczka Komitetu Obrony Robotników, żona poety Jerzego Zagórskiego; Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata. 

2003 - W Poznaniu zmarł prof. Janusz Pajewski, historyk. 

2007 - Ruszył „Biełsat TV” – satelitarny kanał Telewizji Polskiej nadawany w języku białoruskim. 

2011 - Leszek Miller został ponownie wybrany na przewodniczącego SLD. 

2019 – W wieku 96. lat zmarł Adam Słodowy, znany twórca programu „Zrób to sam”, w którym popularyzował majsterkowanie. 

Źródło: PAP 

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.

Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.