Przejdź do treści
Gdy go zamordowali miał 30 lat. Wyglądał jak starzec. Siwe włosy, wybite zęby, połamane ręce, nos, żebra. 69 lat temu stracono "Zaporę"
Twitter/IPN

7 marca 1949 r. w więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie komuniści wykonali wyrok śmierci na mjr. Hieronimie Dekutowskim „Zaporze”, cichociemnego dowódcę oddziałów Armii Krajowej oraz stowarzyszenia Wolność i Niezawisłość.

Hieronim Dekutowski, wychowany w patriotycznej rodzinie, od młodych lat należał do harcerstwa oraz Sodalicji Mariańskiej. W 1939 r. zdał maturę i wybierał się na studia do Lwowa, jednak plany młodego Hieronima pokrzyżowała wojna. Jako ochotnik walczył w kampanii wrześniowej w obronie Lwowa – 17 września przeszedł na Węgry i tam został internowany. Z Węgier przedostał się przez Jugosławię i Włochy do Francji, gdzie wstąpił do polskiej 2. Dywizji Strzelców Pieszych. Wziął udział w kampanii francuskiej, a następnie, po kapitulacji Francji, przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie ostatecznie został przydzielony do 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej. 4 marca 1943 r. został zaprzysiężony jako cichociemny i w nocy z 16 na 17 września 1943 r. został zrzucony do okupowanej Polski w okolice Wyszkowa.

W Polsce początkowo w Kedywie lubelskiego okręgu AK, następnie został dowódcą kompanii w 9. Pułku Piechoty Legionów AK. W styczniu 1944 „Zapora” został szefem Kedywu w Inspektoracie Rejonowym AK Lublin-Puławy. Był dowódcą największego na Lubelszczyźnie lotnego oddziału partyzanckiego. W styczniu 1945 r. zaczął działać w konspiracji przeciwko Sowietom i komunistom i w ciągu kilku kolejnych miesięcy dowodzony przez niego oddział wsławił się wieloma brawurowymi akcjami. Został awansowany na stopień majora i jesienią 1945 r. objął dowództwo nad oddziałami na terenie inspektoratu WiN „Lublin” - od tego czasu przeprowadził wiele skutecznych akcji dywersyjnych. Ostatni rozkaz wydał 12 września 1947 r. i postanowił przedostać się na Zachód – podczas tej próby wpadł prosto w ręce Urzędu Bezpieczeństwa 16 września 1947 r.

Praktycznie od momentu aresztowania do czerwca 1948 r. „Zapora” przechodził brutalne śledztwo, najpierw w PUBP w Będzinie, a następnie w centralnym więzieniu MBP na Rakowieckiej w Warszawie. 15 listopada 1948 r. w niejawnym procesie skład sędziowski pod przewodnictwem mjr. Józefa Badeckiego skazał „Zaporę” na 7-krotną karę śmierci. Prezydent Bolesław Bierut odrzucił prośby o łaskę dla mjr. Dekutowskiego. 7 marca 1949 r. w katowni przy Rakowieckiej wykonano wyrok śmierci na jednym z najzdolniejszych dowódców podziemia, mjr. Hieronimie Dekutowskim „Zaporze”. Wraz z nim stracono sześciu jego podkomendnych.

„Miał trzydzieści lat, pięć miesięcy i 11 dni. Wyglądał jak starzec. Siwe włosy, wybite zęby, połamane ręce, nos, żebra. Zerwane paznokcie. - My nigdy nie poddamy się! - krzyknął, przekazując przez współwięźniów swoje ostatnie posłanie. Według dokumentów, wyrok wykonano przez rozstrzelanie,. Mokotowska legenda głosi jednak, że ubowscy kaci zapakowali majora „Zaporę” do worka, worek powiesili pod sufitem i strzelali, sycąc swą nienawiść widokiem płynącej spod sufitu niepokornej krwi. Potem, w pięciominutowych odstępach, mordowali jego żołnierzy – Rysia, Żbika, Mundka, Białego, Junaka i Zawadę” - pisała w książce „Zaporczycy” Ewa Kurek.

Szczątki mjr. „Zapory” odnaleziono latem 2012 r. w kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach. Oficjalnie o odnalezieniu szczątek Hieronima Dekutowskiego IPN poinformował 22 sierpnia 2013 r. po dokonaniu identyfikacji przez specjalistów z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego. 27 września 2015 r. szczątki „Zapory” zostały pochowane w Panteonie-Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Wojskowych Powązkach. „Zapora” był kawalerem Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari oraz Krzyża Wielkiego Orderu Odrodzenia Polski.

 

telewizjarepublika.pl

Wiadomości

Kanada aresztuje Netanjahu. Trudeau jasno przeciw Izraelowi

Kobieta prokuratorem generalnym USA. Kartele mają problem

Nazwał decyzję MTK "antysemickim posunięciem"

Sejm debatował nad projektem w sprawie dodatkowego urlopu

Zełenski: Atak nową rakietą to eskalacja wojny. CO na to NATO?

Niemieckie SPD idzie w zaparte. Upadł Scholz! Niech żyje Scholz!

Zmiany w życiu potencjalnego kandyata PiS na Prezydenta RP

Czarnek: Hołownia szaleje, nie uznaje Sądu Najwyższego, który zatwierdził go jako posła na Sejm

Bronią swoich! Sejm odrzucił wniosek o uchylenie immunitetu Frysztakowi

Radni chcą skontrolować klub piłkarski WKS Śląsk Wrocław

Ostre słowa Kowalskiego: chce, żeby ten tchórz minister Kierwiński w końcu wyszedł!

Gwiazda NBA LeBron James zawiesza konta w mediach społecznościowych

Ponad 800 osób może zostać zwolnionych w Raciborzu. Rafako dziś podjęło decyzję!

Mocne. Gembicka zgłasza wniosek o przebadanie Kołodziejczaka na obecność substancji psychoaktywnych

Szef SEC zrezygnował, rynek kryptowalut wystrzelił w górę!

Najnowsze

Kanada aresztuje Netanjahu. Trudeau jasno przeciw Izraelowi

Zełenski: Atak nową rakietą to eskalacja wojny. CO na to NATO?

Niemieckie SPD idzie w zaparte. Upadł Scholz! Niech żyje Scholz!

Zmiany w życiu potencjalnego kandyata PiS na Prezydenta RP

Czarnek: Hołownia szaleje, nie uznaje Sądu Najwyższego, który zatwierdził go jako posła na Sejm

Kobieta prokuratorem generalnym USA. Kartele mają problem

Nazwał decyzję MTK "antysemickim posunięciem"

Sejm debatował nad projektem w sprawie dodatkowego urlopu