Przejdź do treści
Błyskawiczna akcja Grup Szturmowych i odbicie „Rudego”. To już 75 lat
IPN

26 marca 1943 r. u zbiegu ulic Długiej i Bielańskiej w Warszawie członkowie Grup Szturmowych Szarych Szeregów, pod dowództwem Stanisława Broniewskiego „Orszy”, odbili z rąk Gestapo Janka Bytnara „Rudego”. „Rudy” był przewożony wraz z innymi więźniami z siedziby Gestapo w al. Szucha do więzienia na Pawiaku.

Niemcy aresztowali najpierw Henryka Ostrowskiego „Heńka” z Grup Szturmowych Szarych Szeregów, potem Jana Bytnara „Rudego”. U obu znaleźli konspiracyjne materiały. Po aresztowaniu Bytnara w Grupach Szturmowych przeprowadzono akcję alarmową, ewakuowano magazyny i oczyszczono lokale konspiracyjne. Wkrótce zapadła decyzja o jego odbiciu.


W akcji pod Arsenałem uwolniono 21 więźniów, w tym także „Heńka”. Wzięło w niej udział 28 członków Szarych Szeregów. Po stronie polskiej w czasie akcji straty były następujące: jedna osoba aresztowana – Hubert Lenk „Hubert” (zakatowany następnie przez Gestapo) oraz dwie ciężko ranne: Maciej Aleksy Dawidowski „Alek” i Tadeusz Krzyżewicz „Buzdygan”. „Alek” i „Rudy” zmarli tego samego dnia – 30 marca 1943 r. 2 kwietnia w szpitalu zmarł również „Buzdygan”.

Akcja trwała ok. 10 minut. „Myśmy całe nasze siły skupili na odbiciu Janka Bytnara” – wspominał po latach „Orsza”.

I choć 27 marca w odwecie Niemcy rozstrzelali na dziedzińcu więziennym Pawiaka 140 Polaków i Żydów, to akcja pod Arsenałem miała duże znaczenie psychologiczne dla mieszkańców miasta. Pierwsza tak duża akcja w okupowanej Warszawie, przeprowadzona brawurowo w biały dzień, przeszła do legendy. Później opisywano ją w książkach i pokazywano w filmach, najbardziej znany to „Akcja pod Arsenałem” – dramat wojenny Jana Łomnickiego z 1977 r., powstały na motywach „Kamieni na szaniec” Aleksandra Kamińskiego. Pamięć o niej kultywują harcerze z ZHP i ZHR.

 

75 lat temu - 26 marca 1943 r. - w pobliżu gmachu warszawskiego Arsenału członkowie Grup Szturmowych Szarych Szeregów, pod dowództwem Stanisława Broniewskiego „Orszy”, dokonali udanej akcji odbicia z rąk Gestapo Janka Bytnara "Rudego".#AkcjaPodArsenałem#PolskiePaństwoPodziemne pic.twitter.com/zjL0W4LN89

— IPN (@ipngovpl) 26 marca 2018
IPN

Wiadomości

Prof. Krysiak: rząd będzie sięgał po drastyczne środki cięć wszędzie, gdzie to możliwe

Miedwiediew grozi użyciem broni jądrowej

Panczeniści rozdzielili medale podczas mistrzostw Polski

Kard. Raymond Burke krytykuje synodalność

Rusiński: wybory w USA są bardzo chaotyczne

Tusk komentuje wybory w USA. Remedium na wszystkie bolączki ma być federalizacja UE. Sakiewicz mocno odpowiada premierowi

Nastolatek z impetem wjechał quadem w busa

Cejrowski: jeśli nie zrobisz w sprawie swojego dziecka awantury, to jakiś zbok przychodzi z piórami w tyłku i …

Ranking FIDE: Carlsen nadal liderem, Duda na 13. pozycji

Gembicka: sytuacja w służbie zdrowia jest tragiczna, nie ma nawet kroplówek

Z zalewu wyłowiono ciało kobiety

Skandal. Holland przyrównała prezydenta Dudę do... d***!

Kadra biathlonistek mierzy wysoko

Rząd wysyła wojsko do powodzian. Nieoficjalnie mówi się o ponad 300 ofiarach

Izraelskie siły specjalne schwytały ważnego bojownika Hezbollahu

Najnowsze

Prof. Krysiak: rząd będzie sięgał po drastyczne środki cięć wszędzie, gdzie to możliwe

Rusiński: wybory w USA są bardzo chaotyczne

Tusk komentuje wybory w USA. Remedium na wszystkie bolączki ma być federalizacja UE. Sakiewicz mocno odpowiada premierowi

Nastolatek z impetem wjechał quadem w busa

Cejrowski: jeśli nie zrobisz w sprawie swojego dziecka awantury, to jakiś zbok przychodzi z piórami w tyłku i …

Miedwiediew grozi użyciem broni jądrowej

Panczeniści rozdzielili medale podczas mistrzostw Polski

Kard. Raymond Burke krytykuje synodalność