Przejdź do treści
08:58 W. Brytania: Ponad 420 zatrzymań podczas londyńskiego festiwalu Notting Hill Carnival
08:02 USA: Dziesiątki tysięcy osób bez prądu po przejściu burzy piaskowej w Phoenix
06:50 USA: Szef kartelu narkotykowego Sinaloa przyznał się do kierowania organizacją przestępczą
06:14 Włochy: Huczny ślub zakończony postawieniem młodej parze zarzutu zniszczenia zabytku
06:06 Wietnam: Co najmniej trzy ofiary śmiertelne i liczne zniszczenia po przejściu tajfunu Kajiki
Wydarzenie Klub „Gazety Polskiej” Białystok Centrum zaprasza na obchody 79. rocznicy zamordowania Danuty Siedzikówny „Inki” w czwartek, 28 sierpnia, o godz. 17:00 do Kościoła pw. Zwiastowania NMP przy ul. Chętnika 80 w Białymstoku
Wydarzenie Klub „Gazety Polskiej” Częstochowa zaprasza do składania podpisów pod wnioskiem o referendum ws. nielegalnej migracji przez cały sierpień od 12-tej do 17-tej pod Jasną Górą przy wjeździe na parking od ul.Klasztornej
Wydarzenie W czwartek 28 sierpnia 2025r. o godzinie 16:00, w auli Wyższej Szkoły Ekonomicznej, przy ul. Zwycięstwa 14 w Białymstoku odbędzie się spotkanie z Prezesem PiS Jarosławem Kaczyńskim
Wydarzenie Klub "Gazety Polskiej" Gorzów Wielkopolski zaprasza na "Marsz ponad podziałami w obronie granic", 29 sierpnia (piątek), g. 16, z pl. Grunwaldzkiego, zakończenie przy Katedrze.Gorzów Wlkp.
Wydarzenia Klub "Gazety Polskiej" w Sydney zaprasza na manifestację wspierającą żądania Polski o należne reparacje za straty II Wojny Światowej, przed Konsulatem Niemiec, 29 sierpnia (piątek), g. 1-3 pm., 100 William Street, Woolloomooloo, Sydney
Wydarzenie Klub „Gazety Polskiej” w Poznaniu zaprasza 86 rocznicę wybuchu II Wojny Światowej na demonstrację w sprawie wypłacenia Polsce reparacji przez Niemcy, 1 września (poniedziałek), g. 12, Konsulat Honorowy Republiki Federalnej Niemiec ul. Iłłakowiczówny 11 P
Wydarzenie Kluby "Gazety Polskiej" USA zapraszają na spotkanie z Tomaszem Sakiewiczem, red. nacz. "Gazety Polskiej", prezesem TV Republika, 6 września (sobota), g. 7 PM. Parafia Matki Boskiej Częstochowskiej w Bostonie, 655 Dorchester Avenue, Boston, MA 021127
Wydarzenie Kluby "Gazety Polskiej" USA zapraszają na spotkanie z Tomaszem Sakiewiczem, red. nacz. "Gazety Polskiej", prezesem TV Republika, 7 września (niedziela), g. 1:00 PM. (po Mszy Św.- g. 11.00 AM) Parafia Św. Kazimierza, 91 Pulaski St., Newark, NJ
Wydarzenie Klub Gazety Polskiej w Bytomiu zaprasza 8 września na spotkanie z Jakubem Maciejewskim, Anną Zyzek oraz Pawłem Piekarczykiem. Restauracja "W Starym Kinie", ul. Alojzjanów 27. Początek godz. 18:00.
Wydarzenie Klub "GP" w Aleksandrowie Łódzkim zaprasza 9 września na spotkanie z Piotrem Nisztorem. Hotel i Restauracja Pelikan, ul. Wierzbińska 58 Aleksandrów Łódzki. Godz. 18.00
Portal tvrepublika.pl informacje z kraju i świata 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Nie zasypiamy nigdy. Bądź z nami!

70 lat temu zginął Tadeusz Gajcy

Źródło: facebook.com/Tadeusz Gajcy

Jeden z najlepiej zapowiadających się polskich poetów pokolenia Kolumbów, Tadeusz Gajcy, zginął 16 sierpnia 1944 roku w Powstaniu Warszawskim. Przed śmiercią zdążył opublikować zaledwie dwa tomiki wierszy, które jednak zapewniły mu miejsce w historii literatury.

Tadeusz Gajcy pochodził z rodziny robotniczej, jego ojciec był ślusarzem na kolei, matka - położną. Urodził się 8 lutego 1922 roku. Przyszły poeta uczęszczał do Gimnazjum oo. Marianów, znanej na Bielanach szkoły średniej. Jego kolegą ze szkolnej ławy był Wojciech Jaruzelski. We wrześniu 1939 roku Gajcy usiłował zaciągnąć się do wojska, ale go nie przyjęto - był za młody. Jako junak Przysposobienia Wojskowego wyruszył na wschód, by walczyć, dotarł aż do Włodawy; do Warszawy wrócił już po kapitulacji miasta.

W czasie okupacji kontynuował naukę w ośrodku oo. Marianów, którzy w legalnej Miejskiej Szkole Drogowej prowadzili tajne liceum. Po zdaniu matury wiosną 1941 na kompletach, dostał się na polonistykę tajnego Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie zetknął się ze Zdzisławem Stroińskim, poetą, studentem prawa. Stroiński wprowadził Gajcego do konspiracyjnej organizacji Konfederacja Narodu założonej z inicjatywy działaczy Obozu Narodowo-Radykalnego Falanga. W 1942 roku na konkursie podziemnego miesięcznika "Sztuka i Naród", redagowanego przez młodych polonistów Wacława Bojarskiego i Andrzeja Trzebińskiego, Gajcy zdobył III nagrodę za wiersz "Wczorajszemu". Od tego momentu razem ze Stroińskim wszedł w skład grupy literackiej "Sztuka i Naród", związanej z czasopismem podziemnym pod tym samym tytułem.

Gajcy, jako wyraziciel programu "Sztuki i Narodu", polemizował z literackimi poprzednikami, zarzucając poetom Skamandra bezideowość i koniunkturalizm, Awangardzie Krakowskiej - "ekwilibrystykę intelektualną", głosił potrzebę pisania poezji narodowej, zagrzewającej do boju. Gajcy był jednak bardziej poetą niż politykiem, co łagodziło wymowę jego artykułów.

Jego debiutancki tomik – "Widma" – ukazał się w podziemnym wydawnictwie Biblioteka SiN-u w maju 1943 roku. Jesienią tego samego roku poeta zrezygnował z pracy (był magazynierem w firmie konfekcyjnej) i poświęcił się pisaniu, zaniedbując nawet studia. W październiku ukończył poemat "Misterium niedzielne", w maju 1944 roku ukazał się drugi z kolei tom wierszy Gajcego "Grom powszedni". Nakład wynosił 500 egzemplarzy. Gajcy pisywał prócz wierszy opowiadania, piosenki partyzanckie.

„Sądziłem nawet, że Gajcy ma większe możliwości niż Baczyński”

Czesław Miłosz podczas okupacji przyjaźnił się ze środowiskiem "Sztuki i Narodu", choć nie był zwolennikiem ich orientacji politycznej. "Gajcy? Wybuchowy, pełen radości życia, chciwy życia. Z tego powodu jego śmierć była tak dla mnie bolesna. I ze względu na obietnicę dużego talentu. Wtedy sądziłem nawet, że Gajcy ma większe możliwości niż Baczyński. Oczywiście trudno tu snuć przewidywania, kiedy ktoś umiera w tak młodym wieku" - wspominał po latach.

25 maja 1943 roku Gajcy razem z Bojarskim i Stroińskim postanowili złożyć kwiaty pod pomnikiem Kopernika w 400. rocznicę zgonu wielkiego uczonego. Akcja skończyła się tragicznie - niespodziewanie zza cokołu pomnika wynurzył się granatowy policjant i zaczął się szamotać z Bojarskim, który trzymał wieniec. Gajcy, stojący pod arkadami Pałacu Staszica, strzelił do policjanta, ale nie trafił. Odgłos strzału ściągnął kolejnych Niemców, Bojarski został postrzelony i mimo operacji zmarł 5 czerwca.

Od l sierpnia 1944 roku Gajcy pod pseudonimem "Topór" walczył w Powstaniu Warszawskim na Starym Mieście w drużynie szturmowo-wypadowej "Chmury" (pseudonim Zdzisława Stroińskiego). Ostatni zachowany wiersz Gajcego odnosi się do wybuchu zdobytego przez powstańców warszawskich niemieckiego transportera min, do którego doszło 13 sierpnia 1944 r. przy ulicy Jana Kilińskiego na warszawskim Starym Mieście. Zginęło ponad 300 osób, a świadkowie wspominali, iż szczątki rozerwanych na strzępy ofiar zwisały z rynien, gzymsów i rozbitych okien.

"Święty kucharz od Hipciego" to gorzka, ironiczna wizja powstania:

"W niebie uczta: polskie flaczki

wprost z rynsztoków Kilińskiego!

Salcesonów pełna misa,

Świeże, chrupkie

Pachną trupkiem:

To z Przedmurza!

Do godów, święci, do godów,

Przegryźcie Chrystusem Narodów!"

„Broni nie ma, ale walczyć trzeba”

W książce "Dzieci oskarżają" zachowały się wspomnienia 10-latka: "Podczas powstania w tym schronie wojskowym powstańcy polscy okazali nam dużo serca. (...) Jeden wojskowy, bardzo miły, śpiewał różne piosenki i dodawał nam otuchy. Codziennie wieczorem wychodził na walki uliczne bez broni. Gdy tatuś zapytał, dlaczego tak robi, odpowiedział, że nie ma dla wszystkich broni, a jednak walczyć trzeba. Gdy pada towarzysz, to broń zostaje dla żyjącego. Na drugi dzień przyszedł łącznik, dwunastoletni chłopczyk, który szedł pod największym ostrzałem, i powiedział nam, że Topór, to jest ten, który wyszedł bez broni, został zabity. Rzucał granaty na Niemców z jednego domu i Niemcy wysadzili ten dom w powietrze".

Poeta zginął 16 sierpnia razem ze Stroińskim w wysadzonej przez Niemców placówce przy ul. Przejazd 1/3. Miał 23 lata. Ciało Gajcego zostało ekshumowane przez rodzinę wiosną roku 1946 i spoczęło na wojskowych Powązkach.

W 2009 nakładem Muzeum Powstania Warszawskiego ukazała się płyta zatytułowana "Gajcy!", na której znajdują się utwory współczesnych artystów sceny muzycznej z tekstami poety.

CZYTAJ RÓWNIEŻ:
„Czy to była kula, synku, czy to serce pękło?”. 4 sierpnia 1944 zginął Krzysztof Kamil Baczyński

pap

Wiadomości

Merkel broni swojego „Damy radę” w sprawie migracji. Żadnej refleksji

Fręch pewnie awansowała do drugiej rundy US Open

Tumanowicz: przestrzegam Ukraińców przed jakimikolwiek notami

Widzew Łódź buduje centrum treningowe za ponad 30 mln zł

Ranny żołnierz na granicy polsko-białoruskiej. Wiemy jaki jest stan jego zdrowia

Jakiego pretekstu użyje Tusk, żeby nie pójść na Radę Gabinetową do Prezydenta?

Matecki ostrzega przed ustawą o Parku Narodowym Doliny Dolnej Odry. Liczne wady i mocny wydźwięk ideologiczny

Jedziesz do Czech? To możesz nie mieć za darmo. Te są lewe

Niemiecki system benefitów na krawędzi. Merz mówi o kryzysie

Prezes PiS o Konfederacji: to będzie zdrada narodowa

Ciało unoszące się w stawie to prawdopodobnie nożownik

Dwuletnie dziecko wypadło z jadącego auta. Rodzice kluczą

Rosja z Iranem o atomie. Oś zła się regeneruje

Rekordowa susza pustoszy Europę

Trump grozi Chinom astronomicznymi cłami

Najnowsze

Merkel broni swojego „Damy radę” w sprawie migracji. Żadnej refleksji

Ranny żołnierz na granicy polsko-białoruskiej. Wiemy jaki jest stan jego zdrowia

Jakiego pretekstu użyje Tusk, żeby nie pójść na Radę Gabinetową do Prezydenta?

Matecki ostrzega ws. ustawy o parku narodowym

Matecki ostrzega przed ustawą o Parku Narodowym Doliny Dolnej Odry. Liczne wady i mocny wydźwięk ideologiczny

droga w Czechach

Jedziesz do Czech? To możesz nie mieć za darmo. Te są lewe

Fręch pewnie awansowała do drugiej rundy US Open

Tumanowicz: przestrzegam Ukraińców przed jakimikolwiek notami

Widzew Łódź buduje centrum treningowe za ponad 30 mln zł