76 lat temu doszło do największego na Mazurach starcia żołnierzy podziemia niepodległościowego z sowieckim okupantem. W obławę na 3. Brygadę Wileńską było zaangażowanych ponad 1200 funkcjonariuszy NKWD oraz kolaborantów z Ludowego Wojska Polskiego.
16 lutego 1946 r. na kwaterach we wsi Gajrowskie, w powiecie giżyckim, 140 antykomunistycznych partyzantów zostało zaatakowanych przez siły złożone z jednostek NKWD, KBW, UB, i LWP.
W obławie na 3. Brygadę Wileńską Narodowego Zjednoczenia Wojskowego pod dowództwem kpt. Romualda Rajsa „Burego” wziął udział kontyngent liczący ponad 1200 sowieckich funkcjonariuszy.
CZYTAJ: Zwycięski bój z komunistami. Mija 78 lat od pierwszej potyczki mjr. „Łupaszki” z sowietami
Jako pierwsze ataki wroga odparły plutony dowodzone przez Włodzimierza Jurasowa „Wiarusa” i Jan Boguszewskiego „Bitnego”. Ich dzielna i bohaterska postawa pozwoliła pozostałej części oddziału na wycofanie się spod morderczego ostrzału.
Będący w terenie patrol ppor. Chmielowskiego „Rekina” rozbił jedną z grup otaczających Gajrowskie. Leśni zniszczyli wóz pancerny, co pozwoliło na utorowanie drogi ewakuacji pozostałym partyzantom.
Mimo ogromnej dysproporcji sił w starciu poległo od jedenastu do dwudziestu żołnierzy brygady (w tym „Wiarus” i „Bitny”). Brygadzie udało się przedostać się na Podlasie oraz wyjść z sowieckiego oblężenia. Manewr okazał się skuteczny dzięki umiejętnemu dowodzeniu żołnierzy NZW przez kpt. Rajsa „Burego” i „Rekina”.
Dziewięć ciał partyzantów zostało po kilku dniach odnalezionych przez lokalnych mieszkańców, a następnie pochowanych w pobliskim lesie. Część z nich pogrzebała mieszkanka Gajrowskich, Stefania Gazda, za co w latach 90. została uhonorowana Krzyżem Odrodzenia Polski. W 2019 roku na pobliskim polu ekshumowano szczątki 10. ofiary strać.
Szczątki wszystkich członków zgrupowania znajdują się w Panteonie Żołnierzy Niezłomnych w Orłowie.
CZYTAJ: Ekshumacje w dołach śmierci. Kolejne masowe groby ofiar komunistycznego reżimu
Starcie zbrojne na skraju Puszczy Boreckiej było największą bitwą polskiego podziemia niepodległościowego z komunistami na Mazurach.
Źródło: facebook.com
